апаўза́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. апаўза́ю апаўза́ем
2-я ас. апаўза́еш апаўза́еце
3-я ас. апаўза́е апаўза́юць
Прошлы час
м. апаўза́ў апаўза́лі
ж. апаўза́ла
н. апаўза́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час апаўза́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апаўза́ць I несов. (о земле) ополза́ть; см. апаўзці́ I

апаўза́ць II несов., см. абпаўза́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апаўза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да апаўзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; апо́ўз, апаўзла́, -ло́; -зі́; зак.

1. Спаўзці ўніз (ад цяжару), асесці.

Апаўзла зямля на беразе ракі.

2. Тое, што і абпаўзці.

|| незак. апаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і апо́ўзваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апаўза́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апаўза́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. апаўзаць — апаўзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ополза́ть​I несов. апаўза́ць, асо́ўвацца, аб’язджа́ць, асяда́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ополза́ть​II несов. (кругом чего-л.) абпаўза́ць, апаўза́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оплыва́ть​I несов.

1. (становиться одутловатым) азыза́ць, ацяка́ць;

2. (о свече) аплыва́ць;

3. (сползать) апаўза́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аплы́сці, аплыву, аплывеш, аплыве; аплывём, аплывяце; зак.

1. (1 і 2 ас. не ужыв.). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што‑н. рэшткамі растопленага рэчыва. Свечка аплыла.

2. Ацячы, заплыць тлушчам; азызнуць. Твар аплыў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пад дзеяннем вады, вільгаці пачаць апаўзаць. Бераг аплыў.

4. Тое, што і абплысці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́ўзіна, поўз ты, поўзіньне, пэвзіны, ту́зыны, паўзнік, паўзе, поўзя ’апоўзіны на саламяных стрэхах ці на стагах’ (Мат., Сержп., Дразд., Выг. дыс., Мат. Гом., Сл. Брэс., Шатал.; добруш., ЛА, 2), ’лата (на страсе)’ (Скарбы), ’жэрдкі для замацавання саламянай страхі’ (ваўк., гродз., Сл. ПЗБ), поўз інеі, паўліны, псіўзье ’апоўзіны на стозе, на страсе’ (ТС), паўзе ’жэрдзі’ (Сцяшк. Сл.), паўзнік ’галіны’ (ганц., Сл. ПЗБ), поўзіна ’дубец, галіна’ (Сцяшк. Сл.), по́ўзіпи ’рубель’ (бых., бабр., нараўл., Працы IM, 7). Прасл. *po‑озь, *pchOZъ (< *vęzati, гл. вязаць). параўн. укр. паву з, павзіна, польск. pawąz, pawąz, чэш. pavuz, дыял. ρόζο, ρύζα. славац. ρανίιζ, славен. ρανοζ(α) ’рубель для прыціскання снапоў, саломы’. Збліжэнне з апаўзаць (гл. апоўзіны) — другаснае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)