апанава́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

1. Ахапіць, авалодаць (пра фізічны стан, настрой і пад.).

Жанчыну апанаваў страх.

2. Напасці ў вялікай колькасці, акружыць, накінуцца.

Яго апанавалі сабакі.

3. З’явіцца ў вялікай колькасці (разм.).

Справы апанавалі.

|| незак. апано́ўваць, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апанава́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - апану́ем
2-я ас. - апану́еце
3-я ас. апану́е апану́юць
Прошлы час
м. апанава́ў апанава́лі
ж. апанава́ла
н. апанава́ла
Дзеепрыслоўе
прош. час апанава́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апанава́ць (каго, што) сов.

1. охвати́ть, овладе́ть (кем, чем), обуя́ть, объя́ть; (завладеть полностью) одоле́ть;

жанчы́ну ~ва́ў страх — же́нщину охвати́л (обуя́л, объя́л) страх, же́нщиной овладе́л страх;

яго́ ~ва́ла скру́ха — его́ одоле́ла тоска́;

2. (наброситься во множестве) напа́сть (на кого, что); окружи́ть;

яго́ ~ва́лі саба́кі — на него́ напа́ли соба́ки, его́ окружи́ли соба́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апанава́ць, ‑нуе; зак., каго-што.

1. Ахапіць, авалодаць поўнасцю (пра настрой, думкі, пачуцці, а таксама пра фізічны стан чалавека). [Таццяна:] — Сэрца адзінокае апануе сум. Глебка. Толькі ўжо за вёскай.. [Наташу] апанаваў страх. Шамякін. Але ногі чамусьці не слухаліся, вяласць апанавала ўсё цела. Шахавец. // Перамагчы, узяць верх (над настроем, думкамі, пачуццямі і пад.). Але нешта на гэты раз стрымала.. [Сашу], нешта апанавала яго звычайную рашучасць. Мележ.

2. Напасці ў вялікай колькасці, акружыць з усіх бакоў. Калі ж апанавалі ганчакі,.. [воўк] агрызнуўся, шчэрачы клыкі. Танк. Некалькі местачковых балаголаў апанавалі Лабановіча і цягнулі яго кожны на сваю фурманку, вырываючы з рук чамаданы. Колас. // З’явіцца ў вялікай колькасці. Сястра раней працавала, а цяпер дзеці апанавалі. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Апанава́ць. Прэфіксальна-суфіксальны дзеяслоў ад назоўніка пан ’той, хто валодае’; націск указвае на магчымасць самастойнага ўтварэння гэтага дзеяслова, а не запазычання яго з польскай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апано́ўваць, ‑ае.

Незак. да апанаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

обуя́ть сов. ахапі́ць, апанава́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апанава́нне ср. овладе́ние; см. апанава́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апанава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апанаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апанта́ць

‘захапіць, апанаваць, авалодаць (апантаць каго-небудзь, што-небудзь); зблытаць, збіць з панталыку каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. апанта́ю апанта́ем
2-я ас. апанта́еш апанта́еце
3-я ас. апанта́е апанта́юць
Прошлы час
м. апанта́ў апанта́лі
ж. апанта́ла
н. апанта́ла
Загадны лад
2-я ас. апанта́й апанта́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час апанта́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)