алма́зны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
алма́зны |
алма́зная |
алма́знае |
алма́зныя |
| Р. |
алма́знага |
алма́знай
алма́знае |
алма́знага |
алма́зных |
| Д. |
алма́знаму |
алма́знай |
алма́знаму |
алма́зным |
| В. |
алма́зны (неадуш.)
алма́знага (адуш.) |
алма́зную |
алма́знае |
алма́зныя (неадуш.)
алма́зных (адуш.) |
| Т. |
алма́зным |
алма́знай
алма́знаю |
алма́зным |
алма́знымі |
| М. |
алма́зным |
алма́знай |
алма́зным |
алма́зных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
алма́зны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да алмазу (у 1 знач.). Алмазныя россыпы. Алмазны бляск. // Зроблены з алмазу (алмазаў); упрыгожаны алмазам. Алмазныя каралі. Алмазная шпілька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алма́з, -а і -у, м.
1. -у. Празрысты каштоўны камень, які сваім бляскам і цвёрдасцю перавышае ўсе іншыя мінералы; крыштальная кубічная мадыфікацыя самароднага чыстага вугляроду.
2. -а. Інструмент для рэзання шкла ў выглядзе вострага тонкага кавалка гэтага каменя, устаўленага ў ручку; шкларэз.
|| прым. алма́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
алма́зный алма́зны, дыяме́нтавы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́іск, ‑а, м.
Месца распрацоўкі каштоўнага выкапня. Залатыя прыіскі. Алмазны прыіск.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дыяме́нтавы ’дыяментавы, алмазны’ (БРС). Слова гэта зафіксавана ў ст.-бел. мове: диаментовый ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 95). Як і дыа́мент, дыяме́нт таксама запазычаны з польск. мовы (польск. diamentowy).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́ссып, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. рассыпа́ць — рассы́паць (у 1 знач.).
2. Разм. Пра што‑н. рассыпанае ў вялікай колькасці. «Анюціны вочачкі», — расчульвалася цётка над сітам з мікраскапічным россыпам насення. Брыль. // перан. Пра вялікую колькасць, мноства чаго‑н., быццам бы рассыпанага на паверхні. Мацвей Сымонавіч за якія два дзесяткі метраў убачыў россып лісічак. Мяжэвіч. На траве ляжаў бліскучы россып вадзяных кропель. Савіцкі. Каленік уздымае вышэй галаву і ўзіраецца ў густы россып зор на Млечным шляху, аж пакуль стамляюцца вочы. Галавач.
3. Спец. Лес, які сплаўляецца асобнымі бярвеннямі, а не плытамі.
4. Спец. Страты пры пагрузцы і перавозцы сыпкіх рэчываў.
5. Спец. Адкладанні, у складзе якіх маюцца крупінкі, крышталі карысных мінералаў (золата, плаціны і пад.). Алмазны россып.
6. Спец. Вялікая колькасць каменных глыб рознай велічыні і формы, якія ўтвараюцца пры выветрыванні горных парод. Пароды, якія выветрываюцца, утвараюць вялікія каменныя россыпы.
7. у знач. прысл. ро́ссыпам. Хто куды, у розныя бакі; урассыпную. Зноў пачуўся ўсё большы і большы гул матораў. Людзі кінуліся россыпам. Гурскі.
8. у знач. прысл. ро́ссыпам. У рассыпаным, разрозненым стане. Лес сплаўляюць россыпам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)