адчапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Расчапіўшы, адцзяліцца ад чаго-н.
Адчапіўся вагон.
2. перан. Адысці, адстаць, адвязацца, перастаць дакучаць каму-н. (разм.).
Адчапіцеся вы ад дзіцяці!
3. перан. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго-, чаго-н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго-н. (разм.).
|| незак. адчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і адчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адчапі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адчаплю́ся |
адчэ́пімся |
| 2-я ас. |
адчэ́пішся |
адчэ́піцеся |
| 3-я ас. |
адчэ́піцца |
адчэ́пяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адчапі́ўся |
адчапі́ліся |
| ж. |
адчапі́лася |
| н. |
адчапі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адчапі́ся |
адчапі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адчапі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адчапі́цца сов.
1. (расцепляясь, отделиться) отцепи́ться;
ваго́н ~пі́ўся — ваго́н отцепи́лся;
2. перен. отцепи́ться, отде́латься, отвяза́ться; отста́ть;
ад яго́ ху́тка не адчэ́пішся — от него́ бы́стро не отде́лаешься (отце́пишься, отвя́жешься);
~пі́ся ад мяне́ — отцепи́сь (отвяжи́сь, отста́нь) от меня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адчапі́цца, ‑чаплюся, ‑чэпішся, ‑чапіцца; зак.
1. Расчапіўшыся, аддзяліцца ад чаго‑н. У палавіне дарогі.. [тэлефаніст] зачапіўся палою за сухі корань быльніку і, каб адчапіцца, чуць-чуць прыпадняўся. Чорны. — Пачакай, не гарачыся толькі, адчэпімся, — спакойна казаў Мірон і паступова, павольна вызваліў човен. Маўр.
2. перан. Разм. Пакінуць дакучаць каму‑н.; адстаць, адвязацца, пакінуць у спакоі. Ох, гэты кашаль, — калі ён, нарэшце, адчэпіцца. Брыль. — Адчапіся ты, — гаварыла Марына. — Лезеш сляпіцаю толькі са сваім. Скрыган.
3. перан. Разм. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго‑, чаго‑н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго‑н. Сказаць, не так і патрэбна.. [Пракопу] гэтая работа — проста хочацца хоць чым-небудзь заняць рукі, каб адчапіцца ад надакучлівых думак. Колас. Доўга угаворваў брат брата, і той нарэшце згадзіўся са слабай, няпэўнай усмешкай — абы адчапіцца. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адчапі́цца ’адстаць, адысці’ (КЭС, лаг.). Гл. чапляць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адчэ́плівацца гл. адчапіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адле́зці, -зу, -зеш, -зе; -ле́зь; зак. (разм.).
Перастаць чапляцца, адчапіцца.
Адлезь ты ад яго!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отцепи́ться
1. (расцепляясь, отделиться) адчапі́цца, мног. паадчэ́плівацца, паадчапля́цца;
2. перен., прост. адчапі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкасну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).
Адчапіцца, адстаць, адвязацца.
Адкасніся ад мяне!
Калі любіш — ажаніся, а не любіш — адкасніся (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́хала, -а, н.
У выразах: махалам не адмахацца (разм.) — ніякімі сіламі не прымусіць адчапіцца; хоць ты махалам махай (разм.) — занадта многа каго-н., не адбіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)