адцягну́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адцягну́ адця́гнем
2-я ас. адця́гнеш адця́гнеце
3-я ас. адця́гне адця́гнуць
Прошлы час
м. адцягну́ў адцягну́лі
ж. адцягну́ла
н. адцягну́ла
Загадны лад
2-я ас. адцягні́ адцягні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час адцягну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адцягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні́; -ця́гнуты і -ця́гнены; зак.

1. каго-што. Перамясціць, цягнучы; адсунуць.

А. багаж у бок.

2. каго-што. Адвесці, перавесці ў іншае месца.

А. войскі.

3. Пацягнуўшы, напяць; нацягнуць.

А. шнур.

4. што. Падоўжыць каваннем, зрабіць танчэйшым.

А. касу.

5. што. Зрабіць адвіслым.

А. кішэні.

6. перан., што. Адтэрмінаваць (разм.).

А. плацяжы.

7. перан., што. Адхіліць думкі, прымусіць забыцца пра што-н.

А. увагу ад галоўнага пытання.

◊

За вушы не адцягнеш (разм., адабр.) — пра вельмі смачную ежу.

|| незак. адця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адця́гванне, -я, н. і адця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 3, 4 і 6 знач.).

|| прым. адцяжны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.) і адця́жачны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адцягну́ць сов.

1. (отодвинуть, переместить; насильно отвести в сторону) оттащи́ть, оттяну́ть;

2. (отвести, отвлечь) оттяну́ть;

а. сі́лы з фла́нга — оттяну́ть си́лы с фла́нга;

3. (на прежнее место) оттащи́ть;

а. са́ні на ме́сца — оттащи́ть са́ни на ме́сто;

4. (сделать отвислым) оттяну́ть;

а. кішэ́ні — оттяну́ть карма́ны;

5. (что-л. натянутое) оттяну́ть;

а. шнур — оттяну́ть шнур;

а. ску́ру на жываце́ — оттяну́ть ко́жу на животе́;

6. тех. (удлинить путём ковки) оттяну́ть;

7. перен. (отклонить от чего-л.) отвле́чь;

а. ува́гу — отвле́чь внима́ние;

8. перен. (отнести на более длительный срок) оттяну́ть;

а. вынясе́нне прыгаво́ру — оттяну́ть вынесе́ние пригово́ра;

◊ за ву́шы не адця́гнеш — за́ уши не отта́щишь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адцягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне; зак., што.

1. Адсунуць, перамясціць цягнучы; адвесці ўбок. Адцягнуць курок. □ [Аксіння] кінулася было да распасцёртай постаці на падлозе, але яе груба адцягнулі назад, да дзвярэй. Лынькоў. Жанчына падбегла, схапіла дзіця за ручку і скоранька адцягнула ўбок. Скрыган.

2. Пацягнуўшы, напяць; пацягнуць. Адцягнуць шнур. // Цягнучы, выклікаць пачуццё болю. Адцягнуць руку.

3. Падоўжыць каваннем; зрабіць танчэйшым. Адцягнуць болт. Адцягнуць касу. // Зрабіць даўжэйшым; выцягнуць. — А ў цябе вушы маці адцягнула! — не стрымаў абразы Сярожа. — Таму і доўгія. Ваданосаў.

4. Якімі‑н. дзеяннямі прымусіць змяніць напрамак руху ў свой бок; адвесці. Адцягнуць сілы ворага. □ Нашай групе трэба было адцягнуць на сябе агонь праціўніка, пакуль асноўныя часці, хаваючыся за будынкамі вёскі, наблізяцца з супрацьлеглага боку і пойдуць на штурм. Карпюк.

5. перан. Адхіліць думкі, увагу і пад. ад чаго‑н., прымусіць забыцца пра што‑н. Гэтыя размовы мелі тую карысць, што на некаторы час адцягнулі думкі хлопцаў ад голаду. Маўр. Заўважыўшы чалавека, .. [ласіха] не будзе ўцякаць, як заўсёды, а, наадварот, выйдзе наперад, пакажацца яму на вочы і пастараецца адцягнуць увагу ад таго месца, дзе яна схавала сваё дзіця. В. Вольскі.

6. перан. Перанесці на пазнейшы час, адкласці на потым. Аратыя як разышліся, дык адцягнулі полудзень, і да паўдня скрозь ралля адно чарнела ўся спрэс роўная, без межаў. Чорны.

•••

Голасу не адцягнуць — не мець сілы ўголас сказаць што‑н.

За вушы не адцягнеш — пра вельмі смачную яду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

оттяну́ть сов.

1. в разн. знач. адцягну́ць, мног. паадця́гваць;

оттяну́ть ло́дку адцягну́ць ло́дку;

оттяну́ть болт адцягну́ць бо́лт;

оттяну́ть войска́ адцягну́ць во́йскі;

оттяну́ть реше́ние адцягну́ць рашэ́нне;

2. (натрудить) наверадзі́ць;

оттяну́ть ру́ку чемода́ном наверадзі́ць руку́ чамада́нам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оттащи́ть сов. адцягну́ць, мног. паадця́гваць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отвле́чь сов.

1. адцягну́ць;

2. (выделить, представить в абстрактном виде) адцягну́ць, абстрагава́ць; см. отвлека́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паадця́гваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Адцягнуць, перамясціць куды-н. усё, многае або ўсіх, многіх.

П. жэрдзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адва́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., каго (што) (разм.).

Вабячы, адцягнуць, адвесці.

А. паляўнічага.

|| незак. адва́бліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адцягнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)