адляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.
1. Летучы, перамясціцца, аддаліцца ад каго-, чаго-н. на пэўную адлегласць.
А. на дзесяць кіламетраў.
2. Паляцець; пакінуць якое-н. месца, вылецеўшы.
Адляцелі буслы ў вырай.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Адысці, мінуць, знікнуць (кніжн.).
Дні дзяцінства адляцелі.
4. Адскочыць убок ад моцнага ўдару, штуршка (разм.).
Мячык адляцеў ад сцяны.
5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Адарвацца, адпасці (пра што-н. прымацаванае; разм.).
Наклейка адляцела.
|| незак. адлята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адляце́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адлячу́ |
адляці́м |
| 2-я ас. |
адляці́ш |
адлеціце́ |
| 3-я ас. |
адляці́ць |
адляця́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адляце́ў |
адляце́лі |
| ж. |
адляце́ла |
| н. |
адляце́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адляці́ |
адляці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адляце́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
адляце́ць сов.
1. (летя, удалиться) отлете́ть, улете́ть;
пту́шкі ~це́лі — пти́цы отлете́ли (улете́ли);
2. в др. знач. отлете́ть;
гу́зікі ~це́лі — пу́говицы отлете́ли;
~це́ў аско́лак — отлете́л оско́лок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адляце́ць, ‑лячу, ‑ляціш, ‑ляціць; ‑ляцім, ‑ляціце; зак.
1. Летучы, перамясціцца, аддаліцца ад каго‑, чаго‑н. на пэўную адлегласць. Дзяцел толькі глянуў скоса, адляцеў за пару сосен і пачаў «тук-тук» нанова. Вось і ўся яго размова! Дубоўка.
2. Вылецеўшы, пакінуць якое‑н. месца; паляцець. Самалёты адбамбіліся і адляцелі на захад. Сабаленка. Калі Аляшкевіч расказаў пра старое вялізнае гняздо чорных буслоў і пра тое, што яны яшчэ не адляцелі, а ўжо надышоў кастрычнік, я яму не паверыў. Самусенка. // перан. Мінуць, адысці, знікнуць (пра час, мары, надзеі і пад.). Праходзіў час, плылі нядзелі, Далёка бежанства, шпіталь, І дні дзяцінства адляцелі Кудысь у выцвіўшую даль. Колас. Мы даўно не тыя, — адляцелі, нібы сны, мары маладыя. А. Вольскі.
3. Адскочыць, адкінуцца ўбок ад моцнага ўдару, штуршка. [Хлапчук:] — Ды каб я крутнуўся, яны [дзяўчынкі] на дзесяць крокаў адляцелі б. Рунец.
4. Разм. Адарвацца, зваліцца, адпасці (пра што‑н. прымацаванае). Раптам адляцела кола, пакацілася з дарогі. Вось схілілася дадолу, чырканула, як парогам. Дубоўка. Лісты ў спякоту не жаўцелі — Згарнуліся ў колер свой І адляцелі без надзеі На кроплю праўды дажджавой. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадлята́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. Адляцець — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае.
Птушкі паадляталі.
2. Адляцець, адскочыць ад моцнага ўдару, штуршка — пра ўсё, многае.
Усе засаўкі паадляталі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адлята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да адляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отлете́ть сов., в разн. знач. адляце́ць, мног. паадлята́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адлёт, ‑у, М ‑лёце, м.
Дзеянне паводле дзеясл. адлятаць — адляцець (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)