адказа́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адкажу́ |
адка́жам |
| 2-я ас. |
адка́жаш |
адка́жаце |
| 3-я ас. |
адка́жа |
адка́жуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адказа́ў |
адказа́лі |
| ж. |
адказа́ла |
| н. |
адказа́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адкажы́ |
адкажы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адказа́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак.
1. каму, на што і без дап. Сказаць, паведаміць што-н. у адказ на зварот ці запытанне, на пытанне, ліст.
А. на пісьмо.
2. што. Расказаць настаўніку ўрок.
3. чым. Павесці сябе пэўным чынам у адказ на што-н.
А. жартам.
А. вершам.
4. Адазвацца, адклікнуцца на голас, покліч і пад.
5. за каго-што і без дап. Быць пакараным, панесці адказнасць за каго-, што-н.
А. за свой учынак.
6. што. Завяшчаць што-н. каму-н.
Ён адказаў сыну частку гаспадаркі.
7. без дап., разм. Выйсці са строю, сапсавацца.
У трактара адказалі тармазы.
|| незак. адка́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адказа́ць сов.
1. в разн. знач. отве́тить;
а. на пыта́нне — отве́тить на вопро́с;
на кулямётную чаргу́ ~за́лі гарма́тным за́лпам — на пулемётную о́чередь отве́тили оруди́йным за́лпом;
а. за ўчы́нак — отве́тить за посту́пок;
2. завеща́ть;
ён ~за́ў сы́ну ча́стку гаспада́ркі — он завеща́л сы́ну часть хозя́йства
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адказа́ць, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; заг. адкажы; зак.
1. каму, на што і без дап. Сказаць, паведаміць што‑н. у адказ на зварот ці запытанне. Адказаць на пытанне. □ Ну, куды пойдзем? — запытала Зося. — Вядома, што да Ліня, — адказала Гэля. Гартны. // Паслаць адказ на чыё‑н. пісьмо. [Бабуля:] — Ужо мінула два месяцы, а мой [сын] яшчэ не адказаў на пісьмо. Бядуля. // што. Расказаць настаўніку урок.
2. без дап. Адазвацца, адклікнуцца на голас, покліч і пад. Выйшаў з хаты пастушок, І зайграў ён у ражок.. І кароўкі ўміг яму Адказалі: «Му-му-му!..» Журба. Засмяяўся мужчына, на смех якога другі мужчынскі голас таксама весела і моцна адказаў.. па-нямецку. Брыль.
3. чым. Павесці сябе пэўным чынам, выказваючы свае адносіны да чаго‑н.; ужыць якія‑н. захады, дзеянне ў адказ на што‑н. На жарты адказаць жартамі. □ І сумаваць яшчэ так рана.., Калі на шум лясны ў тумане Ўмееш песняй адказаць. Танк. Не адказалі [ворагі] ніводным стрэлам: агонь наш быў трапны. Янкоўскі.
4. за што і без дап. Быць пакараным, панесці адказнасць за каго‑, што‑н. [Каршукоў:] — Ну, ды мне што. Я за сваё адкажу, не баючыся. Ядзі шкада. Сідаронак ёй не даруе. Асіпенка.
5. без дап. Разм. Выйсці са строю, сапсавацца. Тармазы ў машыне адказалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адказа́ць, адказ, ст.-бел. отказовати ’даць адказ’ (1481) (Нас. гіст.), отказъ ’адказ’ (1456) (Нас. гіст.) да казаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адказаць, даць адказ; адрэзаць (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
адхля́снуць
‘адказаць удар на ўдар; адказаць колкасцю на колкасць (адхляснуць каго-небудзь і каму-небудзь)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адхля́сну |
адхля́снем |
| 2-я ас. |
адхля́снеш |
адхля́снеце |
| 3-я ас. |
адхля́сне |
адхля́снуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адхля́снуў |
адхля́снулі |
| ж. |
адхля́снула |
| н. |
адхля́снула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адхля́сні |
адхля́сніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адхля́снуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паадка́зваць, -аю, -аеш, -ае; зак.
Адказаць на ўсё, многае.
П. на ўсе пытанні, пісьмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пісьмо́вы, -ая, -ае.
Які мае адносіны да пісання і пісьма.
Пісьмовыя прылады.
Адказаць пісьмова (прысл.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассмяя́цца, -мяю́ся, -мяе́шся, -мяе́цца; -мяёмся, -меяце́ся, -мяю́цца; -ме́йся; зак.
Пачаць моцна смяяцца, адказаць смехам.
Недарэчна р.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)