агалі́цца, агалю́ся, аго́лішся, аго́ліцца; зак.
1. Зняць вопратку, стаць голым (разм.).
2. Скінуць покрыва, лісце і пад.
Лес агаліўся.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць адкрытым, даступным для праціўніка.
Фронт агаліўся.
|| незак. агаля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. агале́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агалі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
агалю́ся |
аго́лімся |
| 2-я ас. |
аго́лішся |
аго́ліцеся |
| 3-я ас. |
аго́ліцца |
аго́ляцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
агалі́ўся |
агалі́ліся |
| ж. |
агалі́лася |
| н. |
агалі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
агалі́ся |
агалі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
агалі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
агалі́цца I сов., прям., перен. оголи́ться, обнажи́ться;
дрэ́вы ~лі́ліся — дере́вья оголи́лись (обнажи́лись);
нерв ~лі́ўся — нерв обнажи́лся
агалі́цца II сов. (бритвой) обри́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агалі́цца, агалюся, аголішся, аголіцца; зак.
1. Зняўшы адзенне, стаць голым. // Скінуць покрыва, лісце, ігліцу. Кусты агаліліся і зрабіліся непрыгожымі — адны дубцы тырчаць. Якімовіч. // Адкрыцца вачам, пазбавіўшыся покрыва, верхняга слоя. Іншы раз за доўгі пагодлівы дзень так аголіцца і выгарыць на сонцы бераг, што, здаецца, і курыцы тут ужо не напасеш. Кулакоўскі. Вясне так рады малышы. І каля хат, дзе грэла сонца І агаліліся пяскі, Звіняць, як медзь, іх галаскі. Колас.
2. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
3. Стаць даступным, адкрытым для праціўніка. Фронт агаліўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обри́ться агалі́цца, абры́цца, пагалі́цца, пабры́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.
1. Агаліцца, страціць покрыва.
Агалелі дрэвы, палі.
2. перан. Збяднець, згалець.
За вайну агалела вёска.
|| наз. агале́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аго́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да агаліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агаля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Незак. да агаліцца.
2. Зал. да агаляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абнагаце́ць ’абяднець, агаліцца’ (Гарэц., Др.-Падб.) < нагата (гл.). Параўн. ст.-рус. соромити і серб.-харв. срамо̀тити (< прасл. sormota ’сарамата’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)