аб’е́кт

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. аб’е́кт аб’е́кты
Р. аб’е́кта аб’е́ктаў
Д. аб’е́кту аб’е́ктам
В. аб’е́кт аб’е́кты
Т. аб’е́ктам аб’е́ктамі
М. аб’е́кце аб’е́ктах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

аб’е́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. У філасофіі: тое, што існуе па-за намі і незалежна ад нашай свядомасці, навакольны свет, матэрыяльная рэчаіснасць (спец.).

2. З’ява, асоба, якія падпадаюць пад уздзеянне чыёй-н. дзейнасці.

А. навуковага даследавання.

А. назірання.

3. Прадпрыемства, будоўля, установа як адзінка гаспадарчага або абароннага значэння, а таксама ўсё тое, што з’яўляецца месцам якой-н. дзейнасці.

А. будаўніцтва.

Пускавы а.

4. У граматыцы: семантычныя катэгорыі са значэннем таго, на каго (што) накіравана дзеянне; тое, што і дапаўненне (спец.).

|| прым. аб’е́ктны, -ая, -ае (да 1 знач.) і аб’е́ктавы, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’е́кт м., в разн. знач. объе́кт;

а. пазна́ння — объе́кт позна́ния;

а. навуко́вага дасле́давання — объе́кт нау́чного иссле́дования;

а. спрэ́чак — объе́кт спо́ров;

абаро́нны а. — оборо́нный объе́кт;

будаўні́чы а. — строи́тельный объе́кт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аб’е́кт, ‑а, М ‑кце, м.

1. Матэрыяльная рэчаіснасць, навакольны свет, які існуе па-за намі і незалежна ад нашай свядомасці. Аб’ект пазнання.

2. З’ява, прадмет, асоба, якія падпадаюць пад уздзеянне каго‑, чаго‑н. Аб’ект назірання, навуковага даследавання. □ Жыццё народу ва ўсёй яго паўнаце і шматграннасці, праца і побыт народных мас — усё гэта прызначана быць аб’ектам творчасці паэта. Івашын.

3. Прадпрыемства, будоўля, асобны ўчастак чаго‑н. як адзінка гаспадарчага або абароннага значэння. Рабочых перавялі на другія аб’екты — каго на будаўніцтва рабочага пасёлка, каго — на падсобныя памяшканні. Няхай. Мірнае насельніцтва выходзіла на будаўніцтва абаронных аб’ектаў. Краўчанка.

4. Тое, што і дапаўненне (у 3 знач.).

[Ад лац. objectum — прадмет.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Аб’е́кт (БРС). Запазычанне XX ст. праз рускую мову, дзе з лац. objectum, гл. Крукоўскі, Уплыў, 77.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

артэфа́кт

‘матэрыяльны аб’ект’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. артэфа́кт артэфа́кты
Р. артэфа́кта артэфа́ктаў
Д. артэфа́кту артэфа́ктам
В. артэфа́кт артэфа́кты
Т. артэфа́ктам артэфа́ктамі
М. артэфа́кце артэфа́ктах

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

объе́кт в разн. знач. аб’е́кт, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

будо́ўля, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. гл. будаваць.

2. Будаўнічы аб’ект, а таксама тэрыторыя, дзе што-н. будуецца.

Працаваць на будоўлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уго́ддзе, -я, звычайна мн. -і, -яў, н.

Месца, тэрыторыя як аб’ект сельскагаспадарчага прызначэння (поле, лес, возера і пад.).

Сенакосныя ўгоддзі.

Лясныя ўгоддзі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

радыётума́ннасць, ‑і, ж.

Касмічны аб’ект у выглядзе туманнасці, якая з’яўляецца крыніцай радыёвыпрамянення.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)