абце́рціся
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абатру́ся |
абатро́мся |
| 2-я ас. |
абатрэ́шся |
абатраце́ся |
| 3-я ас. |
абатрэ́цца |
абатру́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абцё́рся |
абце́рліся |
| ж. |
абце́рлася |
| н. |
- |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абатры́ся |
абатры́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абцё́ршыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абце́рціся сов.
1. обтере́ться, отере́ться; утере́ться;
а. прасціно́й — обтере́ться (отере́ться) простынёй;
2. обтере́ться;
а. хало́днай вадо́й — обтере́ться холо́дной водо́й;
3. стере́ться;
фа́рба на ша́фе ~рлася — кра́ска на шкафу́ стёрлась;
4. перен., разг. (освоиться, приобрести культурные навыки) обтере́ться, обтеса́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абце́рціся, абатруся, абатрэшся, абатрэцца; абатромся, абатрацеся; пр. абцёрся, ‑церлася; заг. абатрыся; зак.
1. Абцерці сябе; выцерціся. Абцерціся ручніком. □ Потым [Пятрок] збольшага абцёрся рукавамі сарочкі і ўвайшоў у хату. Нікановіч. Трэба ж было адпачыць, абцерціся, бо на запыленых тварах блішчалі толькі вочы. Чарнышэвіч. // Ачысціцца, выцерціся, стаць бліскучым ад частага ужывання, трэння. Ужо абцерліся лемяхі аб жорсткую сырую зямлю і заблішчалі на сонцы. Галавач.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сцерціся ад частага ужывання, нашэння, трэння. Фарба на шафе абцерлася. □ Калі [Сідар] узяў вугаль у пальцы, убачыў, што ён зусім ужо абцёрся, пальцы ў сажу не мажуцца. Галавач.
3. перан. Разм. Засвоіць манеры, набыць звычкі, прынятыя ў калектыве, асяроддзі. Цяжка было ў школе, пакуль збольшага абцёрся. Таўлай. Нібыта Гарбачэня, няўжо ж, — прыглядаючыся, гаварыў пастух. — А божачка! Што значыць чалавек пабыў сярод людзей, як абцёрся — не пазнаць. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абце́рці, абатру́, абатрэ́ш, абатрэ́; абатро́м, абатраце́, абатру́ць; абцёр, -це́рла; абатры́; абцёрты; зак.
1. каго-што. Выцерці, зрабіць сухім, чыстым.
А. рукі.
А. твар.
2. што. Зняць, сцерці верхні слой чаго-н.
А. старую фарбу.
|| незак. абціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. абце́рціся, абатру́ся, абатрэ́шся, абатрэ́цца; абатро́мся, абатраце́ся, абатру́цца; абцёрся, -це́рлася; абатры́ся; незак. абціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. абціра́нне, -я, н. і абці́рка, -і, ДМ -рцы, ж.
Халоднае абціранне (масаж цела мокрым ручніком). Анучка для абціркі станка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отере́ться абце́рціся, мног. паабціра́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
утере́ться уце́рціся, вы́церціся, абце́рціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пообтере́ться сов., прост. (тро́хі) абце́рціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абціра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да абцерціся.
2. Зал. да абціраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
обтере́ться в разн. знач. абце́рціся, мног. паабціра́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аце́рціся, атруся, атрэшся, атрэцца; атромся, атрацеся; пр. ацёрся, ацерлася; заг. атрыся; зак.
Тое, што і абцерціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)