абня́ць, абніму́, абні́меш, абні́ме і абдыму́, абды́меш, абды́ме; абня́ў, -няла́, -ло́; абнімі́ і абдымі́; абня́ты; зак., каго-што.
1. Ласкава абхапіць рукамі каго-, што-н. для выражэння сардэчных адносін.
Маці пяшчотна абняла сына.
2. Акінуць, ахапіць позіркам.
Не а. вачамі прасторы палёў.
3. перан. Акружыць з розных бакоў.
Маладыя рабіны абнялі сядзібу.
Пажар абняў сяло.
4. перан. Ахапіць, авалодаць (пра пачуцці).
Лясны спакой абняў душу лагодай.
◊
(Як) вокам (позіркам) абняць (разм.) — вельмі далёкі, як толькі можна ўбачыць.
|| незак. абніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абдыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абня́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абніму́
абдыму́ |
абні́мем
абды́мем |
| 2-я ас. |
абні́меш
абды́меш |
абні́меце
абды́меце |
| 3-я ас. |
абні́ме
абды́ме |
абні́муць
абды́муць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абня́ў |
абнялі́ |
| ж. |
абняла́ |
| н. |
абняло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абнімі́
абдымі́ |
абнімі́це
абдымі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абня́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абня́ць сов.
1. (заключить в объятия) обня́ть;
2. перен. охвати́ть, обня́ть, объя́ть;
а. по́зіркам навако́лле — охвати́ть (обня́ть, объя́ть) взгля́дом окре́стности;
по́лымя ~няло́ ўвесь дом — пла́мя охвати́ло (о́бняло, объя́ло) весь дом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абня́ць, абніму, абнімеш, абніме і (радзей) абдыму, абдымеш, абдыме; зак., каго-што.
1. Абхапіць рукамі каго‑, што‑н. Маці абняла свайго сына і пачала яго цалаваць. Чарнышэвіч. Калі паляўнічы пайшоў, Санька абняў Мурзу за шыю і прытуліўся да яго галавы шчакою. Ваданосаў. Любімыя змалку прасторы Рукамі абняў бы Максім. Аўрамчык. // Акінуць позіркам, поглядам. Не хапае ні сілы, Ні маіх задумёных вачэй Стэп абняць І палі залацістыя Спелай пшаніцы. Хведаровіч.
2. Акружыць, ахапіць з розных бакоў. Зялёная агароджа абняла двор. □ Раптам дарогі струну лес векавечны абняў. Танк. Столькі выпала маці кроснаў, Што калі разгарнуць на зямлі У адзін рад іх на травах росных, То яны б увесь свет абнялі. А. Астапенка. // перан. Ахінуць, абвалачы з усіх бакоў. Пажар абняў сяло. □ Усе палі, што за ўзгоркам, абняло агнём: гарэла спелае жыта. Гурскі.
3. перан. Ахапіць, авалодаць кім‑н. (пра пачуцці). Ні мук, ні хвалявання — лясны спакой душу маю абняў. Машара.
•••
(Як) вокам (зрокам, позіркам) абняць — вельмі далёкі, як толькі можна ўбачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ашчапі́ць, ашчаплю́, ашчэ́піш, ашчэ́піць; зак., каго-што (разм.).
Тое, што і абняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ашчапе́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., каго-што (разм.).
Моцна абхапіць, абняць.
Дзіця ашчаперыла маці за шыю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абдыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да абняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абніма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да абняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)