абду́мванне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
абду́мванне |
| Р. |
абду́мвання |
| Д. |
абду́мванню |
| В. |
абду́мванне |
| Т. |
абду́мваннем |
| М. |
абду́мванні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абду́мванне ср. обду́мывание
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абду́мванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. абдумваць — абдумаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Усебакова ўзважыць, падрыхтавацца да вырашэння чаго-н.
А. план далейшага дзеяння.
А. адказ на пытанне.
|| незак. абду́мваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абду́мванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
обду́мывание абду́мванне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цэйтно́т, -у, М -но́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў (пры гульні ў шашкі, шахматы; спец.).
2. перан. Востры недахоп часу ў якой-н. справе.
Пастаянны ц.
|| прым. цэйтно́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рэпута́цыя ’агульная думка, якая склалася пра каго-небудзь’ (ТСБМ). Ст.-бел. репутацыя ’рэпутацыя’ < ст.-польск. reputacyja ’тс’ < лац. rĕpŭtātio ’абдумванне; разважанне’ < rĕpŭto ’абдумваць; разважаць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і з дадан. сказам.
Скончыць абдумванне чаго‑н. Юркевіч не даў .. [Юзіку] дадумаць да канца сваіх думак. Мурашка. Алесь міжвольна зрабіў два крокі назад. Раней чым мозг паспеў дадумаць, што гэта непрыстойна. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэйтно́т, ‑у, М ‑ноце, м.
Спец. Недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў (пры гульні ў шашкі, шахматы з гадзіннікам). Апынуцца ў цэйтноце. □ У такім жорсткім цэйтноце .. [шахматыст] нарабіў шмат памылак і прайграў. «Беларусь». // перан. Пра адчувальны недахоп часу ў якой‑н. справе.
[Ням. Zeitnot ад Zeit — час і Not — патрэба.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)