аба́т, -а, М аба́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Настаяцель мужчынскага каталіцкага манастыра.

2. У Францыі: каталіцкі свяшчэннік.

|| прым. аба́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аба́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. аба́т аба́ты
Р. аба́та аба́таў
Д. аба́ту аба́там
В. аба́та аба́таў
Т. аба́там аба́тамі
М. аба́це аба́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аба́т м. абба́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аба́т, ‑а, М абаце, м.

1. Ігумен каталіцкага мужчынскага манастыра.

2. У Францыі — назва каталіцкага свяшчэнніка.

[Лац. abbas, abbatis з сір.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абба́т аба́т, -та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

настая́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Кіраўнік праваслаўнага або каталіцкага мужчынскага манастыра; ігумен; абат.

2. Старшы святар у праваслаўнай царкве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ава́т ’сярэдзіна дня, самая гарачыня летам, калі кароў на пашы кусаюць авадні’ (Янук.) да авад. Цікава параўнаць з вад у тым жа значэнні (гл.), тым больш, што паралельна да авадзень маем таксама вадзень. Тое, што абат і (а)вад непасрэдна звязаны з назвай авада, авадня, даказваецца параўнаннем рус. бзык ’шаленства жывёлы ад моцнай спякоты і аваднёў і ’авадзень’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)