азі́мы, ‑ая, ‑ае.
1. Які высяваецца, прарастае і кусціцца восенню, зімуе пад снегам, а потым летам спее. Азімая пшаніца. Азімыя культуры. / у знач. наз. азі́мыя, ‑ых. Падкормка азімых. Араць поле пад азімыя. Азімыя пасеяны ў лепшыя агратэхнічныя тэрміны.
2. Які мае адносіны да культур, што высяваюцца восенню. Азімы палетак. Азімая сяўба.
•••
Азімая соўка гл. соўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засто́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да застолля. [Алесь] адчуў сябе там, у іх шумнай застольнай кампаніі пакутліва чужым... Брыль. // Які адбываецца за сталом у час абеду, святочнага частавання і пад. Застольныя размовы. Застольныя песні.
2. у знач. наз. засто́льная, ‑ай, ж. Песня, якую спяваюць у час святочнага абеду, вячэры і пад. Пець застольную.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэмія́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да прэміі. Прэміяльная сістэма заахвочвання. Прэміяльны фонд. // Які з’яўляецца прэміяй. Прэміяльныя грошы. □ З дому выйшаў дзед Аўсей З прэміяльным патэфонам. Калачынскі. // у знач. наз. прэмія́льныя, ‑ых. Грошы, якія выплачваюцца ў якасці прэміі. Бухгалтэрыя калгаса імя Дзяржынскага выдала Гецольдам адных прэміяльных трыццаць тысяч рублёў і дзвесце кілаграмаў цукру! Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разле́глы, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую разлегласць; шырокі. З аднаго боку да хат падступала разлеглае поле, на якім, як і ў лесе, .. [маці] усё да самай малой драбніцы было знаёма. Мележ. // перан. Раскацісты, шырокі. Грукат і перастук .. колаў [цягніка] разлеглым водгуллем аддаліся ў пустой каробцы вакзала. Карпаў. [Пецька] спаткаў Васіля Рыгоравіча разлеглым звонкім голасам: — Урра, татка прыйшоў! Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рачны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да ракі. Рачная вада. Рачны бераг. Рачны пясок. □ Вопратка на людзях была мокрая, забруджаная, з прыліпшай да яе зямлёй, торфам, рачным глеем. Шамякін. // Які жыве ў рацэ. Рачная рыба. Рачны акунь.
2. Прызначаны для плавання па рацэ, звязаны з работай на рацэ. Рачны транспарт. Рачны вакзал. Рачны млын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рознакалі́берны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае розны калібр. Запрэжаныя па чатыры і тры пары цяжкавозы, напнуўшыся, цягнулі рознакаліберныя гарматы. Гурскі.
2. Разм. Розных памераў, рознай формы, фасону і пад. Зараз-жа дзябёлая Акуля — яна была старожкаю пры школе і разам гаспадыняю кухні — прынесла пяць рознакаліберных талерак, столькі ж зборных відэльцаў ды пару нажоў-інвалідаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэцэнзе́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Аўтар рэцэнзіі. Рэцэнзент дысертацыі. □ На думку рэцэнзента, «Дудка» мае «немалаважную цікавасць і паказвае, што ў аўтара ёсць як паэтычная жылка, так і неабходная наглядальнасць». С. Александровіч. // Той, хто спецыяльна піша рэцэнзіі, водзывы для прэсы. Тэатральны рэцэнзент. □ Як толькі рэцэнзент загаварыў пра перадачы музычнай рэдакцыі, Мікола падышоў бліжэй да дзвярэй. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саві́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да савы, належыць саве. Савінае гняздо. □ І раптам Уладзік чуе савіны крык — ку-га! ку-га! Краўчанка. // Такі, як у савы; які чым‑н. нагадвае саву. Савіныя вочы. □ Маленькі Рыгорка сядзеў за сталом, у яго быў круглы савіны твар, калматая галава, а бровы старчма двума рожкамі віліся ўгару. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саракагадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца сорак гадоў. Саракагадовая служба.
2. Які дасягнуў сарака гадоў, ва ўзросце сарака гадоў. [Алеська] нечакана і горка адчуў сябе самотным, нават старэйшым за саракагадовага, бывалага і разумнага чалавека... Брыль. // Які склаўся, утварыўся за сорак гадоў. Саракагадовы вопыт.
3. Які мае адносіны да саракагоддзя (у 2 знач.). Саракагадовы юбілей працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
светлавы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да святла, звязаны са святлом, з прамяністай энергіяй. Светлавыя хвалі. □ Праз шчыліны дрэнна замаскіраваных акон прабівалася святло. Маеўскі кінуў гранату ў адну з гэтых светлавых шчылін. Шамякін. // Які функцыяніруе, дзейнічае пры дапамозе святла. Светлавая рэклама. Светлавы сігнал.
•••
Светлавая стадыя гл. стадыя.
Светлавы год гл. год.
Светлавы дзень гл. дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)