Verbum

змагчы́, змагу, зможаш, зможа; пр. змог, змагла, ‑ло; зак., звычайна з інф.

Здолець зрабіць што‑н. — Стаць разведчыцай ты зможаш у любы момант, калі гэта спатрэбіцца. Шамякін. Дрэвы забылі пра буры і страты, Раны свае загаіла зямля. Толькі нічога забыць не змагла ты, Памяць мая! Танк. // Атрымаць магчымасць зрабіць што‑н. Далёкая мілая мама, Я знаю — каб толькі змагла, Не зёлкамі ты, а рукамі Бяду б ад мяне адвяла. Астрэйка.

дзяржа́цца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; незак.

Трымацца. Гэй, ляці, але дзяржыся, Злы яздок, Без пары не праваліся У масток. Чарот. А Сцёпка вывеў з гэтага такое заключэнне, што і перабор меры таксама нядобры, як і недабор. Трэба быць асцярожным і больш дзяржацца сярэдзіны. Колас.

•••

Толькі дзяржыся! — выклічнік, які паказвае на высокую ступень праяўлення якой‑н. якасці. — А які з мяне музыка быў у тых гадах, дык толькі дзяржыся! Бядуля.

запе́ў, ‑певу, м.

1. Пачатак харавой песні або куплета, які выконваецца запявалам. — Глыбокае мора, шырокае мора, — Старая запеў павяла, — Ды толькі глыбейшым было маё гора, Шырэйшаю скруха была. Бялевіч.

2. Пачатак быліны, звычайна не звязаны з яго зместам; зачын. // перан. Пачатак чаго‑н., уступ да чаго‑н. Публіцыстыка Ф. Багушэвіча была толькі запевам да той палымянай і шчырай песні, што велічна прагучала ў «Дудцы беларускай» і «Смыку беларускім». С. Александровіч.

мірыя́ды, ‑аў; адз. няма.

Вельмі вялікая, незлічоная колькасць. Вераснёўская ноч была цёмная, толькі бліскучае неба з мірыядамі зорак холадна асвятляла зямлю. Рамановіч. Возера ў мірыядах іскраў злёгку хвалюецца. Пестрак.

[Ад грэч. myrias (myriados) — дзесяць тысяч.]

міцэ́ла, ‑ы, ж.

Спец.

1. Электрычна зараджаная калаідальная часцінка.

2. толькі мн. (міцэ́лы, ‑цэ́л і ‑цэ́лаў). Вельмі дробныя крышталічныя частачкі, з якіх складаюцца калоідныя рэчывы цела раслін і жывёл.

[Новалац. micella, ад лац. mica — крошка, крупінка.]

многаступе́нны, ‑ая, ‑ае.

Які праходзіць рад ступеней. Многаступенная сістэма адбору. // Які адбываецца па ступенях, перыядах. Многаступенныя выбары (сістэма выбараў, пры якой выбаршчыкі выбіраюць толькі прадстаўнікоў, якія затым выбіраюць дэпутатаў).

падзява́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Тое, што і падзецца, толькі пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. — Дзе гэта калкі з-за гумна падзяваліся? — запытаў Тамаш сына. Чорны.

пазяха́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пазяхаць, а таксама гук, які чуецца пры гэтым. І толькі была памкнулася [дзяўчына] выйсці з пакоя, як за спіною пачулася салодкае пазяханне. Стаховіч.

нерастава́ць, ‑туе; незак.

Адкладаць і апладняць ікру (аб рыбах). Кожны спрактыкаваны рыбалоў ведае, што большасць нашых рыб нерастуе вясной і толькі адзін мянтуз адкладвае ікру ў сярэдзіне зімы. Матрунёнак.