тэлевымярэ́нне, ‑я, н.
Спец. Вымярэнне на адлегласці фізічных велічынь, якія характарызуюць тэхнічны працэс, з’явы прыроды або стан жывога арганізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укаране́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. укараняць — укараніць і стан паводле знач. дзеясл. укараняцца — укараніцца. Укараненне перадавой тэхнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упіра́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле дзеясл. упіраць — уперці (у 3 знач.) і упірацца — уперціся (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экстаты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да экстазу. Эксгатычны стан. Экстатычны момант. // Прасякнуты экстазам, які выражае экстаз. Экстатычны танец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ясната́, ‑ы, ДМ ‑наце, ж.
Уласцівасць і стан яснага; яснасць 1. Белы мармур Аж вочы слепіць яснатой. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пярэ́плат ’азярод’ (Касп.; ашм., Стан.). Да плот (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.
1. У чалавека і жывёл, а таксама ў вышэйшых насенных раслін: арганізм на ранняй ступені свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі яйцаклеткі.
2. перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго-н.
Ліквідаваць заганную ідэю ў зародку.
|| прым. заро́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́ра, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. Частка акіяна: вялікая водная прастора з гаркаватасалёнай вадой, больш-менш адасобленая сушай або падводнымі падняццямі.
Чорнае м.
2. перан., каго-чаго. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.
М. людзей.
М. слёз.
|| прым. марскі́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
М. флот.
○
Марская хвароба — хваравіты стан, выкліканы гайданкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ураўнава́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
1. што. Зрабіць аднолькавым па вазе, прывесці ў раўнавагу.
2. перан.; што. Дабіцца раўнавагі, поўнай адпаведнасці ў чым‑н. Ураўнаважыць сілы праціўнікаў.
3. перан.; каго-што. Прывесці ў роўны, спакойны стан; супакоіць. Гутарка ўраўнаважыла ўсхваляванага хлапца. □ Хвілін праз колькі Візэнер ураўнаважыў свой душэўны стан. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ста́нік ‘ліф; бюстгальтар’ (ТСБМ, Ласт., Байк. і Некр., Касп., ЛА, 4), ‘верхняя жаночая вопратка без рукавоў; бюстгальтар’ (Сцяшк.), ‘ніжняя вопратка без рукавоў, якую носяць дзеці, жанчыны паверх кашулі’ (Сл. Брэс.). Да стан 1 ‘стан, фігура’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)