Бой у розных значэннях ’бітва і г. д.’ Рус. бой, укр. бій, польск. bój, чэш. boj, балг. бой, серб.-харв. бо̑ј і г. д. Прасл. bojь. Аблаутная форма да прасл. дзеяслова *biti ’біць’ (гл.; там і літ-ра).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Брух ’жывот, страўнік’ (Др.-Падб., Сцяшк. МГ). Зыходзячы з формы слова, запазычанне з польск. brzuch ’тс’. Параўн. бру́ха (там і літ-pa). Параўн. таксама і ст.-рус. брюхъ (паралельна да брюхо), якое можа сведчыць супраць версіі пра запазычанне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вімба ’рыба cyprinus’ (Герд, Дыял. Прыб. канф.), рус. вимба, вымба ’тс’. Запазычана з балтыйскіх моў; параўн. лат. vimba < літ. vim̃ba, у якія гэта лексема прыйшла з ліўск. vīmpa < эст. vimb, фін. vimpa (Фасмер, 1, 368; Лаўманэ, Zivju, 248).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Каплі́вы ’цяжкі, марудны’ (красл.) фармальна мог утварыцца ад капаць, ^напіць (прасл. карт ’ліцца па кроплях’), як імчацьімклівы, маўчацьмаўклівы, кеміцькемлівы. Грынавецкене (Сл. паўн.-зах., 2, 405) суадносіць гэту лексему з літ. kapliuoti, лат. kaplot ’цяжка рабіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кле́мпа ’павольная (?) жанчына’: «С такою клемпаюніхто не вжэвэ». Параўн. літ. klumpė ’распусніца’ (Сл. паўн.-зах., 474). Параўн., аднак, польск. klępa ’тоўстая неахайная жанчына’, якое можна лічыць непасрэднай крыніцай беларускага слова. Аб польск. klępa гл. Слаўскі, 2, 218–219.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кля́кнуць ’згінуць, страціцца’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. клякнути ’замерзнуць, задубець, засохнуць’, рус. клякнуть ’тс’, клёкнуть ’змарнець’. Параўн. літ. klękli ’гусцець, замярзаць’. Фрэнкель (268) параўноўвае гэта літоўскае слова з рус. клёк (гл. клёкъ). Суадносіны ўсходнеславянскіх і літоўскіх форм няясныя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́ддзя (зб.) ’дранікі’. З рус. оладьи. Да аладкі (гл.).

Ладдзя́ ’лодка з дошак’ (мядз., Нар. словатв.). Ст.-бел., ст.-рус. лодьж, ст.-слав. ладий (і больш рэдкае алдийліт. aldija, eldija ’човен’), прасл. oldbji ’човен’. Да лодка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мігла́, мыгла́ ’імжа’, мігленне ’тс’, міглі́ць, мыглі́ць, мігле́ць (Сл. ПЗБ, ТС; лельч., Нар. лекс.; лун., Шатал.), міглі́ца ’імгла’ (лях., клец., Федар. 5, 6). Балтызм. Параўн. літ. miglà, лат. migla ’туман’, ’імжа’, miglénti ’імгліць’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 65).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мінёны (мн. л.), ‑аў ’узоры на тканіне, вытканай у чатыры ніты’, мінёны(й) ’які мае колеры вясёлкі’ (Бяльк.) — калька з балт. моў, параўн. літ. marginỹs ’узор’ — margúoti ’мільгацець’. Да мяня́ць, мяня́цца. Параўн. таксама зах.-рус. асташк. менне́ться ’блішчэць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нарыжава́ць ’накласці чаго-небудзь у вялікай колькасці’ (віл., Нар. сл.), нарыжавицца ’сабрацца пайсці, паехаць куды-небудзь’ (там жа). Няясна; апошняе слова, магчыма, ад літ. ryžtis ’рашыцца, рашацца’, параўн. таксама рус. нарыгнуться ’наведаць каго-небудзь ці што-небудзь’ (СРНГ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)