Verbum

анлайнавы слоўнік

старо́ства, ‑а, н.

Гіст.

1. У Вялікім княстве Літоўскім і феадальнай Польшчы — дзяржаўны маёнтак, які вялікі князь або кароль даваў на часовае карыстанне феадалам. Крычаўскае староства, якім у першай палавіне 18 ст. уладалі князі Радзівілы, было адным з буйнейшых ва ўсходняй Беларусі. «Весці». Тое [Дудзінскае] староства было падорана каралём раней князю Хадкевічу. Якімовіч. // Адміністрацыя на чале са старостам. Амаль усе памешчыкі з сем’ямі выехалі ў Глушэц, пад крыло паліцыі, староства і касцёла. Пестрак. Але як жа цяжка было здабыць у старостве дазвол на спектакль і канцэрт! Мядзёлка. З боку ад прэзідыума за асобным сталом размясцілася [афіцыйная] ўлада: прадстаўнікі староства і паліцыі. Машара.

2. Тое, што і старастоўства. Прыйдзе час — радзіма спамяне Яму [Юхіму] і дэзер[ці]рства, і староства. З. Астапенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

де́сятеро (с сущ. м. и ж. рода) дзе́сяць, род. дзесяці́;

де́сятеро ученико́в дзе́сяць ву́чняў;

де́сятеро де́вушек дзе́сяць дзяўча́т; (с сущ. м. и ж. рода, вместе взятыми, с сущ. общего рода, с сущ., употребляющимися во мн. числе, с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест. мн. числа) дзяся́цера, род. дзесяцяры́х;

нас было де́сятеро: ше́стеро мужчи́н и четы́ре де́вушки нас было́ дзяся́цера: шэсць мужчы́н і чаты́ры дзяўчы́ны;

де́сятеро дете́й дзяся́цера дзяце́й;

де́сятеро сане́й дзяся́цера сане́й;

де́сятеро порося́т дзяся́цера парася́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пя́теро (с сущ. мужского рода) пяць, род. пяці́;

пя́теро мужчи́н пяць мужчы́н; (с сущ. мужского и женского рода, вместе взятыми, с сущ. среднего рода, с сущ., употребляющимися только во мн. числе, с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест. мн. числа) пяцёра, род. пяцяры́х;

нас бы́ло пя́теро: тро́е ребя́т и две де́вушки нас было́ пяцёра: тры хло́пцы і дзве дзяўчы́ны;

у них пя́теро дете́й у іх пяцёра дзяце́й;

пя́теро порося́т пяцёра парася́т;

пя́теро сане́й пяцёра сане́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тро́е (с сущ. мужского рода) тры, род. трох;

тро́е това́рищей тры тава́рышы; (с сущ. мужского и женского рода, вместе взятыми, с сущ. общего рода, с сущ., употребляющимися только во мн. числе, с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест. мн. числа) тро́е, род. траі́х;

их бы́ло тро́е: дво́е мужчи́н и одна́ же́нщина іх было́ тро́е: два мужчы́ны і адна́ жанчы́на;

у них тро́е дете́й у іх тро́е дзяце́й;

тро́е котя́т тро́е кацяня́т;

тро́е су́ток тро́е су́так.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усы́ мн. (ед. ус м.) в разн. знач. ву́сы, -со́ў, ед. вус, род. ву́са м.;

кито́вый ус кіто́вы вус;

◊

и в ус не ду́ет і ў вус не дзьме;

мота́ть на ус мата́ць на вус;

са́ми с уса́ми са́мі з вуса́мі;

посме́иваться в усы́ пасме́йвацца ў ву́сы;

по уса́м текло́, а в рот не попа́ло быў на мяду́, абліў мёдам бараду́; па барадзе́ цякло́, а ў ро́це су́ха было́; па губа́х цякло́, ды ў ро́це не было́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бранзале́т, таксама бранзале́тка (БРС, Касп., Інстр. I, Сцяшк. МГ). Укр. бранзоле́та, бранзо́ля. З польск. branzoleta, branzoletka (якое Варш. сл., 1, 201 і Брукнер, 38, выводзяць прама з франц. bracelet ’тс’; няпэўна!), а гэта, паводле Рудніцкага, 194, з ням. Branzolette (дакладней, Рудніцкі лічыць, што было прамое запазычанне ўкр. слова з ням.). Сюды ж і брасле́тка ’бранзалет’ (Сцяшк. МГ).