мо́дус, ‑а, м.

1. У логіцы — разнавіднасць сілагізму.

2. У філасофіі 17–18 стст. — мінучы стан або мінучая ўласцівасць матэрыі.

3. Кніжн. Спосаб чаго‑н. Модус пагаднення. Модус прадстаўніцтва.

•••

Модус вівендзі — умовы, якія робяць магчымым хоць часовае пагадненне паміж двума варожымі бакамі (лац. modus vivendi — спосаб існавання, жыцця).

[Лац. modus — мера; спосаб; від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парашу́т, ‑а, М ‑шуце, м.

Прыстасаванне ў выглядзе вялікага парасона, прызначанае для спуску людзей, грузаў з лятальных апаратаў, для тармажэння пры пасадцы самалётаў і пад. Над галавой, на цёмным блакіце неба, прыкметна чарнеў купал парашута. Новікаў. Тоня напружыла ўсе сілы і скіравала парашут на вузенькую прагаліну паміж дрэвамі. Шчарбатаў.

[Фр. parachute.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; зак.

1. што. Зняўшы з аднаго месца, павесіць на другое. Перавесіць карціну на другую сцяну.

2. каго-што. Перакінуўшы цераз што‑н., спусціць, павесіць канцамі ўніз. Лыка.. [Лук’янскі] перавесіў цераз плячо на шыю, гаршкі трымаў у руках і так.. цёрся паміж людзей на рынку. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

развярста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Размеркаваць паміж кім‑, чым‑н. у адпаведнасці з прыведзенымі разлікамі. [Антон:] — Раён атрымаў заданне на звышпланавы продаж хлеба. Развярсталі яго ў рабочым парадку... Савіцкі. // Размеркаваць, назначыць па месцах. Развярстаць маладых спецыялістаў.

2. Спец. Вярстаючы набраны тэкст, размеркаваць яго па лістах, старонках.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сно́ўдаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і сноўдацца. Быў ужо даволі позні вечар, даўно пачаўся каменданцкі час, але тут, дзе.. [дзяўчаты] ішлі, не заўсёды сноўдалі патрульныя. Кулакоўскі. Днявальныя ляніва сноўдалі паміж парусінавых палатак, падчышчалі, мякка шоргаючы мётламі, пясчаныя лінейкі. Чыгрынаў. Два аўтакраны сноўдалі ад склада да вагонаў. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стратыфіка́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Слаістая будова чаго‑н. або размяшчэнне чаго‑н. слаямі; слаістасць. Стратыфікацыя атмасферы.

2. Апрацоўка насення некаторых народ дрэў перад пасевам, якая заключаецца ў вытрымліванні насення паміж слаямі вільготнага пяску або захоўванні пры паніжанай тэмпературы.

3. У буржуазнай сацыялогіі — надзел грамадства на страты ​2.

[Ад лац. stratum — слой і facere — рабіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таганы́, ‑оў; адз. няма.

Разм. Прыстасаванне з жардзінак у выглядзе трыножка для падвешвання калыскі. Маці паставіла каля каменя таганы — тры звязаныя ўгары жардзінкі, прычапіла паміж імі калыску. Рылько. Сваю дачку малую [Кацярына] Пакладзе ў таганах. На хвілінку толькі, можа, Адхіснецца пакарміць, За жнівом палоскі збожжа Аж да вечара стаіць. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасце́нне, ‑я, н.

Абл. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шасцець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Свісту не чуваць, а толькі ціхае, амаль нячутнае шасценне ў перапынку паміж выбухамі. Навуменка. Пераможнаю радасцю гучаць жалезныя колы вагонаў, і гэтае гучанне падхоплівае зарэччы, чарот, ператвараючы яго ў цэлую мяцеліцу адрывістага смеху-шасцення. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

задра́ться разг.

1. в разн. знач. задра́цца, мног. пазадзіра́цца;

руба́ха задрала́сь кве́рху кашу́ля задра́лася ўго́ру;

ко́жица на па́льце задрала́сь ску́рка на па́льцы задра́лася;

2. (затеять ссору, драку) задра́цца, заве́сціся;

мальчи́шки задрали́сь ме́жду собо́й хлапчукі́ задра́ліся (завялі́ся) памі́ж сабо́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

окно́ в разн. знач. акно́, -на́ ср.;

откры́ть окно́ адчыні́ць акно́;

окно́ в боло́те акно́ ў бало́це;

окно́ ме́жду полевы́ми рабо́тами перен. акно́ памі́ж палявы́мі рабо́тамі;

то́лько и све́та в окне́, что… то́лькі і святла́ ў акне́, што…

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)