расклёшаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад расклёшыць.
2. у знач. прым. Расшыраны ўнізе; з расшыраным нізам. Расклёшаная спадніца. Расклёшаныя штаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарачко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шарачку; пашыты з шарачку. Чалавек, апрануты па-вясковаму напалавіну — шарачковыя пафарбаваных штаны, даматканая сарочка. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Га́шнік ’верхняя частка, пояс у штанах’ (Касп.). Рус. га́шник, укр. гачни́к. Вытворнае ад усх.-слав. *gači ’штаны’. Трубачоў (Эт. сл., 6, 108) прыводзіць аналагічныя словы і для іншых слав. моў і лічыць, што было прасл. *gatjьnikъ: < *gatjьnъ (прыметнік ад *gatji ’штаны’) + суф. ‑ikъ. Няпэўна. Такія ўтварэнні маглі быць самастойнымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ага́шнік ’матуз ці вяроўка, якая ўшываецца ў штаны замест гузікаў’ (Інстр. I, Бяльк.). Гл. гашнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́йткі, ‑так; адз. няма.
Абл. Штаны, нагавіцы. Янка борздзенька нацягнуў майткі і верхнюю кашулю, хадакі ўзяў у руку і спусціўся на ток. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запы́рскаць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Пакрыць пырскамі. Кроў запырскала гімнасцёрку і штаны. Мележ.
запы́рскаць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць пырскаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клы́шы 1 ’штаны’ (Яўс.). Кантамінацыя клышэнь (гл.) і клёш 1 (гл.).
Клы́шы 2 ’крываногі’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. клышавы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забру́дзіцца, ‑бруджуся, ‑брудзішся, ‑брудзіцца; зак.
Зрабіцца брудным; запэцкацца. — Сюды сядайце, а то на прызбе штаны забрудзяцца. Галавач. — Бачыш, крыху забрудзіўся, сёння ў цэху было работкі! Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закаса́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Загнуўшыся, падняцца, задрацца ўгору (пра частку, край адзення). Калоша закасалася. // Разм. Закасаць сабе рукавы, полы і пад. Закасайся, каб не памачыць штаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трусы́, тру́сікі ‘прыналежнасць мужчынскай або жаночай бялізны’, ‘спартыўныя кароткія штаны, трусы’ (ТСБМ), trusy ‘тс’ (Брасл. сл.), трусэ́ (шчуч., Сл. ПЗБ). Новае запазычанне праз рус. трусы выводзяць са старога франц. trousses ‘кароткія шаравары’ (ЕСУМ, 5, 658; Арол, 4, 109). Трубачоў у Фасмера (4, 110) выводзіць рускае слова з англ. trousers ‘штаны’, што дало першапачатковае рус. тру́сики, адкуль другаснае трусы (Ніканаў, Этимология–1967, 100).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)