штаны́, -о́ў.
Верхняе адзенне, якое пакрывае ногі і ніжнюю частку тулава да пояса.
◊
Штаны кароткія ў каго (разм., іран.) — не дарос хто-н. да выканання якой-н. справы.
|| прым. штанны́, -а́я, -о́е і штано́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
штаны́ ед. нет штаны́, брю́ки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
штаны́ разг. штаны́, -но́ў ед. нет; по́рткі, -так ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
штаны́, ‑оў; адз. няма.
1. Верхняе мужчынскае адзенне, якое мае дзве калашыны і закрывае ніжнюю частку тулава разам з нагамі. На ім [Багданёнку] былі саматканыя паўсуконныя штаны-галіфэ мясцовага фасону. Чарнышэвіч. Пояс зграбна падбіраў у таліі парусінавыя штаны і часучовую кашулю пад сінім пінжаком. Рамановіч.
2. У паляўнічай справе — поўсць, пер’е на вонкавым баку ног жывёл, якія адрозніваюцца ад астатняй поўсці ці пер’я. Штаны на нагах грыфа.
3. Спец. Злучэнне дымаходаў, якія ідуць ад розных катлоў, у адзін для падачы дыму, чаду, газаў у трубу.
•••
Штаны кароткія ў каго — не дарос хто‑н. для выканання якой‑н. справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штаны́ мн Hóse f -, -n, Hósen pl
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
штаны
Том: 37, старонка: 180.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
штаны́
1. Месца на лузе або ў лесе, дзе адпачывае статак (Слаўг.). Тое ж штанкі́ (Слаўг.).
2. Рэльеф мясцовасці, які па форме нагадвае штаны; клін (Жытк., Слаўг., Смал.).
□ ур. Штаны́ (балота) каля в. Беражцы Жытк., ур. Штаны́ (дзве гары побач) каля в. Усяжкі Смал., ур. Бліжнія Штанкі, Дальнія Штанкі (поле) каля в. Ржаўка Слаўг., ур. Штанкі (поле іна лузе) каля пас. Чарнец Слаўг., ур. Штаны́ (сухадольны лог) каля в. Ржаўка Слаўг., ур. Штаны́ (лог, у які клінам урэзаўся лес) каля в. Церахоўка Слаўг., ур. Шы́лавы Штаны́ (лог) каля в. Любаны Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
штаны / шырокія, засоўваюцца ў боты: шаравары / вузкія да кален, шырокія ўверсе: галіфэ; порткі (разм.) / вузкія: дудачкі (разм.); нагавіцы (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
навы́пуск, прысл.
Не запраўляючы ў боты, чаравікі (пра штаны); зверху штаноў, спадніцы (пра кофту, кашулю).
Штаны н.
Насіць кофту н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бры́джы, -аў.
Штаны асобага крою, вузкія ўніз ад калена, якія першапачаткова прызначаліся для верхавой язды, а таксама кароткія штаны да кален.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)