◎ Пацёгаць ’падаіць’ (астрав., Сцяшк. Сл.). Да польск. ciągać ’цягнуць, цягаць (за цыцкі каровы, казы)’ з выпадзеннем насавога элемента [η].
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паця́жка ’паленца’ (Шат.). Да цягнуць (гл.), Параўн. пацягну́ць© ’ударыць’ (Юрч.). У такім выпадку нацяжка — ’вынік удару’ > ’абрубак’ > ’паленца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
марудзіць, кешкацца; бавіцца, валаводзіць (разм.); длубацца (абл.); цягнуць, спаць, чухацца (перан.) □ цягнуць валынку, цягнуць ката за хвост, круціць вала за хвост, спаць у шапку
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Вясьці ’весці, цягнуць’ (КТС, Бяльк., Касп., міёр., З нар. сл.), вясьці́сь ’весціся, быць, паводзіцца, устанавіцца звычаю’ (Бяльк.). Да ве́сці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Наця́жка ’адзежына, якая надзяваецца паверх на кажух або іншую верхнюю вопратку; бяльмо на веку’ (ТС). Ад нацяга́ць, гл. цягаць, цягну́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
воз, ‑а; мн. вазы, ‑оў; м.
1. Сродак гужавога транспарту, прызначаны для язды і перавозкі грузаў; калёсы. Усе сваякі папрыязджалі І двор вазамі паўстаўлялі. Колас. Сасёнка была парэзана на доўгія кавалкі, і сябры пачалі класці іх на воз. Пестрак.
2. Нагружаныя паклажай калёсы, сані і пад. Сытыя коні, аблітыя зарой, вязуць высокія вазы пшаніцы. Мікуліч. Злез бацька з сена, ідзе збоку, за возам наглядае, каб не абярнуўся. Якімовіч.
3. чаго. Колькасць таго, што можа змясціцца на калёсах, санях і пад. Воз дроў, сена.
4. перан. Разм. Вялікая колькасць чаго‑н. Воз навін. □ Дзетак у.. [Парэмчыка] цэлы воз, хоць і сам яшчэ малады. Ракітны.
5. Карцёжная гульня.
•••
Вазамі вазіць гл. вазіць.
Пятае кола ў возе гл. кола.
Цягнуць воз гл. цягнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каните́льII ж., неодобр. валаво́джанне, -ння ср., валакі́та, -ты ж., важдані́на, -ны ж., цягані́на, -ны ж.;
◊
разводи́ть каните́ль валаво́дзіць, валакі́ціць, мару́дзіць, цягну́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увола́кивать несов.
1. разг. валачы́; звалака́ць, звала́кваць; (выволакивать) вывалака́ць, вывала́кваць; (в сторону) адвалака́ць, адвала́кваць; (заволакивать) завалака́ць, завала́кваць;
2. (красть) прост. кра́сці, цягну́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́балачыць ’павыходзіць, з’явіцца’ (Сцяшк.). Няясна, магчыма, да валачыць ’цягнуць’ з распадабненнем в, б (гл.). Параўн. таксама рус. вы́болочься ’выскачыць (са скуры)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарамба́ніць ’несці, цягнуць цяжкае, вялікае, грузнае; тарабаніць’ (Сл. рэг. лекс.). Гл. тараба́ніць; устаўка м пад уплывам выклічніка тара́м, параўн. тарарам, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)