ро́зрух, ‑у, м.

Разм. Тое, што і разруха. Кругом пааставаліся сляды непрыбраных бярвенняў, недакончаных стрэх, лініі новых дарог ды дзялянак. Ці не гэта розрухам называў Гарасім? Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сябро́ўства, ‑а, н.

Адносіны паміж кім‑н., якія грунтуюцца на духоўнай блізкасці, агульнасці інтэрэсаў, узаемнай прыхільнасці і пад. Сяброўства з Вікай адкрыла .. [Лаўрыку] цэлы свет новых радасцей. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рубе́ж, -бяжа́, мн. -бяжы́, -бяжо́ў, м.

1. Тое, што і граніца (у 1 знач.).

Вадзяны р.

Зорка ахоўваць рубяжы нашай Радзімы.

У яго жыцці намеціўся новы р. (перан.).

2. Паласа зямлі, зручная або абсталяваная для вядзення баявых дзеянняў.

Абаронны р.

Выйсці на новыя рубяжы (таксама перан.: прыступіць да вырашэння новых задач).

|| прым. рубе́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

авангарды́зм, ‑у, м.

Агульная назва розных кірункаў у буржуазным мастацтве 20 в., якім уласцівы разрыў з традыцыяй рэалістычнага мастацкага вобраза, пошукі новых сродкаў выяўлення і фармальнай структуры твора.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пераця́жка (пэрэтя́жка) ’перад у боце’ (лун., Шатал.), переця́жкі ’бярвенні, пры дапамозе якіх умацоўваецца плыт’ (бяроз., З нар. сл.), ’гульня ў перацягванні’ (Нік. Очерки; Гарэц.). Да пера‑цягнуць (гл.). У першай лексемы, відаць, недакладнае тлумачэнне, параўн. рус. перетяжка сапог ’мена падэшваў альбо падшыванне новых падэшваў’ (Даль).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нова... (а таксама нава...).

Першая састаўная частка складаных слоў у знач.:

1) новы (у 1 знач.), які ўпершыню з’явіўся, напр.: новазаведзены, новаўтварэнне;

2) які адносіцца да новых месц, да новага месца, напр.: новаадкрывальнік, новапасяленец;

3) не старажытны (у 1 знач.), напр., новаеўрапейскі;

4) які толькі што пачынае што-н., прыступае да чаго-н.; які з’яўляецца навічком, напр.: нованароджаны, новапрызначаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэзе́рв, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Запас, адкуль чэрпаюцца новыя сілы, рэсурсы.

Рэзервы вытворчасці.

Выкарыстаць усе рэзервы.

2. Воінскія фарміраванні, прызначаныя для стварэння новых ці ўмацавання дзеючых груповак.

Адвесці дывізію ў р.

3. Састаў ваеннаабавязаных, што прызываюцца ў армію па мабілізацыі.

○

Працоўныя рэзервы — пра моладзь, якая атрымлівае ў спецыяльных навучальных установах прафесіі кваліфікаваных рабочых.

|| прым. рэзерво́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

примене́ние

1. (приложение) прымяне́нне, -ння ср.; (употребление) ужыва́нне, -ння ср.; (использование) выкарыста́нне, -ння ср., скарыста́нне, -ння ср.;

примене́ние но́вых ме́тодов прымяне́нне (выкарыста́нне) но́вых ме́тадаў;

примене́ние зако́на прымяне́нне зако́на;

примене́ние но́вой маши́ны в произво́дстве ужыва́нне (скарыста́нне) но́вай машы́ны ў вытво́рчасці;

примене́ние лыж в зи́мних перехо́дах скарыста́нне (ужыва́нне) лыж у зімо́вых перахо́дах;

в примене́нии у прымяне́нні;

2. (приспособление) прыстасава́нне, -ння ср.;

примене́ние к но́вым усло́виям рабо́ты прыстасава́нне да но́вых умо́ў пра́цы (рабо́ты);

примене́ние к ме́стности воен. прыстасава́нне да мясцо́васці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цяжкаду́м, ‑а, м.

Тое, што і тугадум. [Ганна Сымонаўна:] — Апрача таго,.. [Лазук] цяжкадум. У ягоным розуме няма гнуткасці, няма здольнасці «на хаду», у залежнасць ад новых сітуацый, змяняць кірунак сваіх думак. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ке́льня, ‑і, ж.

Прылада муляра, тынкоўшчыка ў выглядзе трохвугольнай лапаткі для набірання і нанясення раствору на мур. На рыштаваннях новых дамоў у руках муляроў мільгалі кельні са свежым растворам. Якімовіч.

[Польск. kielnia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)