абрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак.
1. што. Апрацаваць, дагледзець.
А. зямлю.
2. што. Апрацоўваючы, прыдаць чаму-н. патрэбны выгляд, якасць.
А. каштоўны камень.
3. каго-што. Запэцкаць, забрудзіць чым-н. (разм.).
А. кашулю.
|| незак. абрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скаля́, скала́ ‘жабурынне’ (пін., ЛА, 1). Няясна; магчыма, звязана з скала́ ‘іржавыя разводы на вадзе’ (гл. скала 4) або дэвербатыў ад скаляць ‘забрудзіць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абма́заць, ‑мажу, ‑мажаш, ‑мажа; зак., каго-што.
Пакрыць, намазаць паверхню якім‑н. рэчывам. Абмазаць сцены. // Забрудзіць, запэцкаць. Абмазаць твар сажай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заха́ркаць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Харкаючы, забрудзіць; запляваць.
заха́ркаць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць харкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Замэ́дзгаць ’забрудзіць’ (ТСБМ). Рус. замы́згать, укр. чарніг. зами́згати (Грынч.) ’тс’. Прэфіксальны дзеяслоў ад мыдзгаць ’пэцкаць, пэцкацца’ (гл.) з пераменай галоснага, магчыма, у сувязі з пэ́цкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пабру́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
Запэцкаць, забрудзіць усё, многае. Рукі пабрудзіш — вадою адмыеш, душу забрудзіш — і мылам не адмыеш. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зала́паць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Разм. Забрудзіць, запэцкаць частым дакрананнем рук. Залапаць фарбаваныя дзверы.
зала́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць лапаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ашпэ́ціць, ашпэ́чываць ’зганіць, збрыдзіць’ (Нас.), ошпэтаты ’пераўзыйсці, абставіць’ (Клім.), ст.-бел. ошпетити ’зганіць’ з 1690 г. (Нас. гіст.), укр. ошпетити. Запазычана з польск. oszpecić ’зрабіць брыдкім, зганіць; забрудзіць’ ці cамастойна ўтворана ад шпэціць ’ганіць, псаваць, брыдзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ума́заць, ума́жу, ума́жаш, ума́жа; ума́ж; ума́заны; зак., што ў што.
1. Запэцкаць, забрудзіць.
У. лоб у сажу.
2. Уставіць, замацаваўшы чым-н. вязкім.
У. кацёл у печ.
|| незак. ума́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ума́званне, -я, н. (да 2 знач.) і ума́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абга́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Разм. Забрудзіць што‑н. чым‑н. // перан. Зганьбіць, зняславіць. Вось тут і паспрабуй уладзіць: паможаш іншаму, а ён цябе абгадзіць. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)