разрэ́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад разрэдзіць.

2. у знач. прым. Не вельмі часты, не густы. Разрэджаныя пасевы.

3. у знач. прым. Не вельмі шчыльны, не насычаны. Разрэджаны газ. Разрэджанае паветра. // Разбаўлены, размешаны вадой. На плюшнік, на круглыя лісты лотаці пырскаюць разрэджаны торф і жоўтая ржа. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пасту́шайка ’пліска, Motacilla alba L.’ (воран., Сл. ПЗБ). Калька-пераклад з польск. pasterka, pastyrka, pastereczka ’тс’, pliszka pasterka ’Motacilla flava L.’ Параўн. таксама і pastuszek ’пліска белая’ (Струтыньскі, Nazwy, 26–27 і 109). Матывацыя: птушка гнездзіцца (жыве) на пашах паблізу скаціны. Параўн. таксама ўкр. гуц. пастирка, пастушка ’пліска жоўтая*

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Снедзік ‘гусіная цыбуля жоўтая, Gagea tutea Ker.-Gaevl.’ (гродз., Кіс.). Укр. сні́док ‘тс’, рус. дыял. снедо́к ‘маркоўнік’. З польск. śniedek, śniadek ‘гусіная цыбуля’. Паводле Махэка₂ (564), польскае слова (чэш. snědek з польскай) ад кораня *sněd‑ (гл. снедаць), г. зн. ‘ядомы’, паколькі цыбуліны гэтых раслін ядуць. Гл. таксама ЕСУМ, 5, 335.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зялёна-бе́ла-жо́ўты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зялёна-бе́ла-жо́ўты зялёна-бе́ла-жо́ўтая зялёна-бе́ла-жо́ўтае зялёна-бе́ла-жо́ўтыя
Р. зялёна-бе́ла-жо́ўтага зялёна-бе́ла-жо́ўтай
зялёна-бе́ла-жо́ўтае		 зялёна-бе́ла-жо́ўтага зялёна-бе́ла-жо́ўтых
Д. зялёна-бе́ла-жо́ўтаму зялёна-бе́ла-жо́ўтай зялёна-бе́ла-жо́ўтаму зялёна-бе́ла-жо́ўтым
В. зялёна-бе́ла-жо́ўты (неадуш.)
зялёна-бе́ла-жо́ўтага (адуш.)		 зялёна-бе́ла-жо́ўтую зялёна-бе́ла-жо́ўтае зялёна-бе́ла-жо́ўтыя (неадуш.)
зялёна-бе́ла-жо́ўтых (адуш.)
Т. зялёна-бе́ла-жо́ўтым зялёна-бе́ла-жо́ўтай
зялёна-бе́ла-жо́ўтаю		 зялёна-бе́ла-жо́ўтым зялёна-бе́ла-жо́ўтымі
М. зялёна-бе́ла-жо́ўтым зялёна-бе́ла-жо́ўтай зялёна-бе́ла-жо́ўтым зялёна-бе́ла-жо́ўтых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зялёна-бу́ра-жо́ўты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зялёна-бу́ра-жо́ўты зялёна-бу́ра-жо́ўтая зялёна-бу́ра-жо́ўтае зялёна-бу́ра-жо́ўтыя
Р. зялёна-бу́ра-жо́ўтага зялёна-бу́ра-жо́ўтай
зялёна-бу́ра-жо́ўтае		 зялёна-бу́ра-жо́ўтага зялёна-бу́ра-жо́ўтых
Д. зялёна-бу́ра-жо́ўтаму зялёна-бу́ра-жо́ўтай зялёна-бу́ра-жо́ўтаму зялёна-бу́ра-жо́ўтым
В. зялёна-бу́ра-жо́ўты (неадуш.)
зялёна-бу́ра-жо́ўтага (адуш.)		 зялёна-бу́ра-жо́ўтую зялёна-бу́ра-жо́ўтае зялёна-бу́ра-жо́ўтыя (неадуш.)
зялёна-бу́ра-жо́ўтых (адуш.)
Т. зялёна-бу́ра-жо́ўтым зялёна-бу́ра-жо́ўтай
зялёна-бу́ра-жо́ўтаю		 зялёна-бу́ра-жо́ўтым зялёна-бу́ра-жо́ўтымі
М. зялёна-бу́ра-жо́ўтым зялёна-бу́ра-жо́ўтай зялёна-бу́ра-жо́ўтым зялёна-бу́ра-жо́ўтых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Мінера́л ’прыроднае неарганічнае злучэнне (крышталі) — частка зямной кары’ (ТСБМ). З рус. минерал ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 87), у якой праз ням. Mineral (з XVI ст.) або франц. minéral < с.-лац. (aes) minerāle ’руда з шахты’ (Фасмер, 2, 623–624). Роднаснае да мі́на 1 (гл.). Сюды ж палес. мінера́лка ’жоўтая пясчаная глеба’ (Выг. дыс.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падпа́ліна, ‑ы, ж.

1. Разм. Крыху абпаленае месца. Падпаліна на шынялі.

2. Рыжавата-жоўтая пляма другога колеру (на валасах, футры і пад.). У дзяўчыны светлыя з рыжымі падпалінамі валасы, чорныя бровы і чорныя вочы. Асіпенка. Бярозавы гай, куды нырнула сцежка, быў увесь пранізаны сонечным святлом, у кронах бяроз ужо гарэлі залатыя падпаліны. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жоўць ​1, ‑і, ж.

1. Жоўта-зялёная горкая вадкасць, якую выдзяляе печань у кішэчнік.

2. перан. Раздражненне, злосць. Мой гнеў паволі адышоў і замяніўся на пагарду. — Які падрыў! Якая жоўць! Дудар.

жоўць ​2, ‑і, ж.

1. Спец. Жоўтая фарба. Цынкавая жоўць.

2. Разм. Жаўцізна, жоўтае адценне. Заклякочуць буслы ля ракі І жоўцю заквецяцца клёны. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пажа́ць, ‑жну, ‑жнеш, ‑жне; ‑жнём, ‑жняце; зак., што.

1. Зжаць усё, многае. Зямля ўся жоўтая ад ячменю.. Толькі там, дзе яго пажалі ля дарогі, зямля здалёку здаецца белай, што іней. Пташнікаў.

2. перан. Атрымаць здабытак ад чаго‑н. зробленага; заслужыць. Хто агонь тут пасеяў, — Смяротны пажне тут пажар... Куляшоў.

3. і без дап. Жаць нейкі час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Папы́ 1, папкі ’расліна нівянік звычайны, Leucanthenum Dc vulgare Lam.’ (Кіс.). Ад поп. Матывацыю гл. папаўка.

◎ Папы 2, папакі ’скабіёза жоўтая, Scabiosa ochroleuca L.’ (Кіс.). Гл. папы©.

◎ Папы́ 3 ’апорныя слупы’ (Сл. ПЗБ). Этымалагічна тое ж, што і поп (гл.). Параўн. рус. поп ’цурка, чушка, выбітая з кона, якая зноў паўстае тарчма (пры гульні ў гарадкі)’, поставить на nona (напр., бочку) ’стаўма’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)