изобрази́ть сов.
1. ствары́ць во́браз (каго, чаго); (написать красками) намалява́ць; (нарисовать) нарысава́ць; (вылепить) вы́лепіць; (высечь) вы́сечы; (показать, отобразить) адлюстрава́ць; (описать) апіса́ць; (словами) апіса́ць (каго, што), расказа́ць (пра каго, што); (мимикой, жестами, голосом) паказа́ць; (передразнить) перадражні́ць;
2. (обнаружить, выразить) вы́явіць, вы́казаць, паказа́ць;
изобрази́ть удивле́ние вы́явіць (вы́казаць, паказа́ць) здзіўле́нне;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заўва́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак.
1. каго-што і са злуч. «што», «як». Убачыць, падмеціць, выявіць.
З. агеньчык удалечыні.
З., што слухачы стаміліся.
Не заўважылі, як даехалі да вёскі.
2. каго-што. Адзначыць, запомніць па якіх-н. прыметах.
З. месца ў кустах, дзе ляжаў ранены.
3. Сказаць што-н., уставіць у размову. «Яно так і ёсць на самай справе», — заўважыў старшыня.
|| незак. заўважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
улаві́ць, улаўлю́, уло́віш, уло́віць; уло́ўлены; зак.
1. каго-што. Схапіць, злавіць каго-, што-н. (разм.).
У. каня.
2. што. Выявіць і прыняць, зарэгістраваць прыборамі.
У. радыёхвалю.
3. перан., што. Успрыняць (органамі пачуццяў), заўважыць.
У. шолах лесу.
У. насмешку ў словах.
У. сэнс выказвання.
4. што. Тое, што і улучыць (у 1 знач.).
У. зручны момант.
|| незак. уло́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. уло́ўліванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
яви́ть сов., книжн. (показать) паказа́ць; (обнаружить) вы́явіць; (проявить) праяві́ць; (оказать) вы́казаць; зрабі́ць; (иметь) мець;
◊
яви́ть приме́р паказа́ць пры́клад;
яви́те ми́лость зрабі́це ла́ску.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праяві́ць, ‑яўлю, ‑явіш, ‑явіць; зак., што.
1. Выявіць якую‑н. якасць, уласцівасць. Праявіць смеласць. Праявіць ініцыятыву. □ Усе гэтыя дні Сузан хадзіў вясёлы і ўзрушаны. Ён праявіў нават пэўную энергію і заклапочанасць. Лынькоў. Вася нават не чакаў, што строгі, суровы на выгляд капітан праявіць такую ўвагу да яго. Краўчанка.
2. Спец. Пры дапамозе праявіцелю ператварыць нябачны адбітак на плёнцы, пласцінцы ў бачны. Калі плёнку праявілі і разгледзелі фатаграфію, то аказалася, што на ёй.. бачны таксама і белы гіпсавы дыск. Матрунёнак.
•••
Праявіць сябе — выявіць свае вартасці ці недахопы, зарэкамендаваць сябе пэўным чынам. Раман і Аляксей думалі, што нарэшце яны змогуць праявіць сябе як героі. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уню́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Выявіць, адшукаць каго‑, што‑н. па паху; знюхаць. Сабака ўнюхаў зайца.
2. перан. Непрыкметна даведацца пра каго‑, што‑н., высачыць каго‑, што‑н. [Платаіс:] — Мне перадалі, ..што фашысты нешта ўнюхалі і рыхтуюцца да арыштаў падпальшчыкаў. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панасміха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., з каго-чаго, над кім-чым і без дап.
Насміхацца на працягу некаторага часу. Ідэйная накіраванасць апавядання [Я. Коласа] «Нёманаў дар» не толькі ў тым, каб панасміхацца з ненавіснага людзям чыноўніка, але і выявіць вялікую сілу абурэння сялянскіх мае несправядлівасцямі царскага ладу. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскры́цца, -ры́юся, -ры́ешся, -ры́ецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разгарнуцца, раскласціся, распасцерціся (пра што-н. складзенае).
Парашут раскрыўся.
Парасон раскрыўся.
2. Вызваліцца ад таго, чым быў пакрыты; агаліцца.
Дзіця раскрылася.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць бачным, адкрыцца вачам.
Перад вачамі раскрыўся прыгожы краявід.
4. Праявіць, выявіць сябе; адкрыцца.
Р. перад сябрам.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць вядомым; выкрыцца.
Злачынства раскрылася.
|| незак. раскрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агалі́ць, агалю́, аго́ліш, аго́ліць; аго́лены; зак., каго-што.
1. Зняць адзенне, покрыва, верхні слой і пад.
Вясною аголіцца і выгарыць на сонцы бераг.
2. Пазбавіць дрэвы лісця і пад.
Віхор агаліў таполі.
3. перан. Зрабіць безабаронным, адкрытым для ворага.
А. фронт.
А. левы фланг.
4. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
|| незак. агаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і аго́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. агале́нне, -я, н. і аго́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскляпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Выбіць заклёпкі, разняць на часткі (што‑н. скляпанае). Выпадкова ўдалося выявіць на дне ракі Свіслач паравы кацёл і некалькі ржавых вялікіх жалезных бакаў. Іх выцягнулі з вады, тут жа раскляпалі і перацягнулі на завод. «Полымя».
2. Распляскаць, расплюшчыць чым‑н. цяжкім, цвёрдым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)