вы́явіць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́яўлю вы́явім
2-я ас. вы́явіш вы́явіце
3-я ас. вы́явіць вы́явяць
Прошлы час
м. вы́явіў вы́явілі
ж. вы́явіла
н. вы́явіла
Загадны лад
2-я ас. вы́яві вы́явіце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́явіўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́явіць, -яўлю, -явіш, -явіць; -яўлены; зак., каго-што.

Зрабіць уяўным яўным, выкрыць.

В. талент.

В. злачынства.

|| незак. выяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́явіць сов.

1. обнару́жить, прояви́ть, вы́явить; показа́ть; вы́казать; вы́разить;

в. та́лент — обнару́жить (прояви́ть, вы́явить) тала́нт;

в. сябе́ зна́ўцам чаго́-не́будзь — прояви́ть (показа́ть) себя́ знатоко́м чего́-л.;

в. любо́ў да каго́-, чаго́-не́будзь — прояви́ть (вы́казать, вы́разить) любо́вь к кому́-, чему́-л.;

2. (доказать неоспоримо) установи́ть; вскрыть; (раскрыть содержание понятия) определи́ть;

в. факт (і́сціну) — установи́ть факт (и́стину);

в. су́тнасць з’я́вы — вскрыть (определи́ть) су́щность явле́ния;

3. (раскрыть недостатки, доказать виновность) обнару́жить, обнажи́ть, вы́явить, вскрыть, откры́ть; изобличи́ть;

4. разг. вы́писать;

в. кватара́нта — вы́писать квартира́нта

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́явіць, ‑яўлю, ‑явіш, ‑явіць; зак., каго-што.

1. Знайсці, адшукаць; заўважыць. Ноччу пры святле ракет гітлераўцы яшчэ раз прачасалі ўчастак паўднёвых варот, але, як і першы раз, нікога не выявілі. Лупсякоў. Не пакідаць жа хлопца ў лесе або ў чужых людзей, дзе яго лёгка маглі б выявіць. Колас. // Выкрыць што‑н. Выявіць злачынства. □ [Свірыд] толькі што зрабіў вялікую шкоду і баіцца, каб яго не выявілі. Сабаленка.

2. Праявіць, выказаць якую‑н. скрытую якасць, уласцівасць. Выявіць талент. Выявіць спрыт. □ Навічок, калі яго абступіла дзетдомаўская дзетвара, адразу выявіў свой характар. Васілевіч. // Разм. Паказаць сябе. Сцёпка адчуваў патрэбу выявіць сябе хоць чым-небудзь у гэтую ноч. Колас.

3. Вызначыць па якіх‑н. прыкметах; высветліць. Выявіць запасы карысных выкапняў. Выявіць падрыхтоўку вучняў. // Бясспрэчна даказаць што‑н., выкрыць. У дакладзе.. Грышка выявіў прычыны ўсіх вясковых бед. Чорны.

4. Разм. Выпісаць, выключыць са складу. Выявіць кватарантаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́явіць ’выкрыць’, выявіцца ’выкрыцца’ (КЭС, лаг.; БРС, Яруш.), выяўля́ць, сюды ж выя́ўны ’выразны, голасны’; ’што добра вызначаецца’ (Янк. Мат.; КЭС, лаг.), выя́ўна ’выразна, голасна, зразумела’. Усё да вельмі разгалінаванай групы славянскіх слоў, якія ўзыходзяць да *(j)av‑: *(j)aviti, *(j)avьnъ і г. д. Гл. я́ўны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́явіць, выяўля́ць

1. (знайсці, адшукаць) áufdecken vt, entdécken vt, erkénnen* vt, féststellen аддз. vt, an den Tag [zum Vórschein] bríngen*;

вы́явіць хі́бы ў пра́цы die Mängel in der Árbeit heráusstellen;

2. (паказаць) zéigen vt, offenbáren vt;

вы́явіць прычы́ны Gründe áufdecken

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́явить сов. вы́явіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

схаце́ць, схачу́, схо́чаш, схо́ча; схаці́; зак. (разм.).

Выявіць ахвоту; захацець.

Не с. пайсці ў грыбы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́казать сов., разг. паказа́ць; (обнаружить) вы́явіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праяві́ць, -яўлю́, -я́віш, -я́віць; -я́ўлены; зак., што.

1. Робячы што-н., выявіць наяўнасць якіх-н. якасцей, уласцівасцей.

П. назіральнасць.

П. клопат.

П. сябе (выявіць свае магчымасці).

2. Апрацаваўшы хімічна, зрабіць бачным адлюстраванне сфатаграфаванага прадмета (спец.).

П. плёнку.

|| незак. праяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. праяўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)