◎ Плі́гаць ’хварэць паносам’, плюнуць ’разам вызваліцца ад вадкіх экскрэментаў (пра дзіця)’ (Нас.), плэгатэ, плэгнутэ, плыгаты ’раптоўна выдзеліць на чалавека вадкія экскрэменты (пра тушку, якая ў гэты час ляціць альбо знаходзіцца на дрэве)’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Відаць, звязаны з прыметнікам плюгавы (гл.), параўн. плюгивіць, рус. плюга́вгппь ’пэцкаць нечыстотамі, брудам, ванітамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вызвале́нне ср.
1. освобожде́ние, высвобожде́ние;
2. избавле́ние, освобожде́ние;
1, 2 см. вы́зваліць 1, 2, вы́зваліцца 1, 2;
3. увольне́ние, освобожде́ние; см. вы́зваліць 3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́блытацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Вызваліцца з чаго‑н., што аблытвае ногі, рукі. Выблытацца з калючага дроту.
2. перан. Разм. Выйсці з цяжкага, складанага становішча. Выблытацца з даўгоў. Выблытацца з непрыемнай гісторыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадвя́звацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адвязацца, развязацца ў адным або некалькіх месцах — пра ўсё, многае. Вяроўкі паадвязваліся.
2. Вызваліцца ад прывязі — пра ўсіх, многіх. Коні паадвязваліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лупіцца, ‑плюся, ‑пішся, ‑піцца; зак.
1. Вызваліцца ад шкарлупіны. Вылупіцца з яйца. □ А.. [кураняты] зусім яшчэ слабенькія, толькі вылупіліся. Курто.
2. Разм. Утаропіцца шырока расплюшчанымі вачамі. З.. [фотакарткі] на Ваню вылупіўся чорнымі вачыма гладка прычэсаны чалавек. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вызваля́цца несов.
1. освобожда́ться, высвобожда́ться;
2. избавля́ться, освобожда́ться;
3. увольня́ться; освобожда́ться;
1-3 см. вы́зваліцца;
4. страд. освобожда́ться, высвобожда́ться; избавля́ться; выруча́ться; увольня́ться; см. вызваля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́круціцца, -кручуся, -круцішся, -круціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з чаго. Адкруціўшыся, выпасці.
Шруба выкруцілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і вывіхнуцца (разм.).
Выкруцілася рука ў плячы.
3. Спрытна выслізнуць, вызваліцца.
В. з рук праціўніка.
4. перан. Выйсці з цяжкага становішча.
В. з бяды.
|| незак. выкру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкаса́цца, ‑аецца; зак.
1. Адвярнуцца, апусціцца (пра адзенне). Рукавы адкасаліся.
2. перан.; ад каго-чаго. Вызваліцца, пазбавіцца ад чаго‑н. дакучлівага, непатрэбнага; адчапіцца. [Ратушняк] баяўся заснуць, але, каб адкасаўся сон, трэба было злазіць з саней і ісці ззаду. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́льніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Часова або канчаткова вызваліцца ад выканання якіх‑н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. Звольніцца з вайсковай службы. Звольніцца па ўласнаму жаданню. □ Якраз у гэты дзень звольнілася з працы кур’ерка студыі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адчапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Расчапіўшы, адцзяліцца ад чаго-н.
Адчапіўся вагон.
2. перан. Адысці, адстаць, адвязацца, перастаць дакучаць каму-н. (разм.).
Адчапіцеся вы ад дзіцяці!
3. перан. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго-, чаго-н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго-н. (разм.).
|| незак. адчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і адчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)