счыні́ць, счыню, счыніш, счыніць; зак., што.
1. Зачыніць (пра створкавыя прадметы). Счыніць вароты.
2. Спец. Сумясціць два прадметы, стаўшы такім чынам, каб яны аказаліся на адной лініі з вокам назіральніка і ўтварылі створ (у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
врата́ мн., книжн., уст. варо́ты, -ро́т ед. нет, бра́ма, -мы ж.; церк. дзве́ры, род. дзвярэ́й ед. нет;
ца́рские врата́ церк. ца́рскія дзве́ры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Перапу́шчаны ’ператоплены’ (Скарбы), перапусці́ць ’ператапіць (пра тлушч)’ (карэл., Шатал.). Да пушча́ць ’дазваляць вольна цячы’: пушчаць кроў (Нас.), магчыма, польск. przepuścić ’ператапіць’, першапачаткова — ’пускаць праз што-небудзь (цераз вароты, праз вузкую адтуліну, рэшата і пад.)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бра́мка ’штыфтык у стрэльбе, на які надзяецца пістон’ (Некр., Арх. Бяльк., слонім.). Бясспрэчна, дээтымалагізаванае слова (асацыяцыя да бра́ма, бра́мка ’вароты, фортка’). Па паходжанню тое ж самае, што і бра́нтка (гл.) < польск. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 66.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шусь, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. шуснуць. Даніла шусь тут у вароты З жалезным ёмкім сахаром. Колас. [Банэдык:] — Давай, кажу, абедаць! Яна [бабка] шусь да печы, адчыніла ды стаіць, растапырыўшы рукі. А ў печы, дзецюкі, пуста! Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́сіць сов., в разн. знач. наве́сить;
н. дзве́ры — наве́сить дверь;
н. про́вад — наве́сить про́вод;
н. мяч на варо́ты — наве́сить мяч на воро́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́шанка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Кармавая сумесь для жывёлы, птушак, рыбы. Гаспадыня выйшла на двор і выліла ў карыта вядро мешанкі і адчыніла ў хляве вароты. М. Стральцоў.
2. Змешаны пасеў кармавых раслін. Віка-аўсяная мешанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падва́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; заг. падваж; зак., што.
Прыпадняць рычагом, падважнікам (у 2 знач.). Падважыць бервяно. □ Натоўп не чакаў, калі адчыняцца цяжкія вароты турмы. У адну хвіліну быў расцягнуты суседні плот, і дзесяткі дручкоў падважылі іх і знялі з крукоў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́сцеж, прысл.
На ўсю шыр, поўнасцю (адчыніць, расчыніць і пад.). Расчыняйце ўсе вароты Насцеж! Пажадайце на дарогу шчасця!.. Панчанка. [Маці:] — Сервант насцеж, шыфаньер насцеж, усе футаралы на падлозе, з крана вада б’е, на абрусе лужына, дзверы не зачынены, — цэлы пагром! Гарбук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хру́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да хрустаць, хрусцець.
2. Зламацца з хрустам. Каса ў шыйцы хруснула і засталася ў купіне. Крапіва. Вол як рэзнуўся лбом у вароты, дык тыя хруснулі, а сам ён і асеў на пярэднія ногі. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)