халаднава́тасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць халаднаватага.
2. перан. Раўнадушныя, бясстрасныя адносіны да каго‑, чаго‑н. Стрыманасць, халаднаватасць — як нейкі абавязковы закон паводзін. Адносін да ўсіх. Ад чаго гэта? Ад апаскі, што прастата, ветлівасць шкодзіць сур’ёзнасці, пільнасці?.. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хто-не́будзь, каго-небудзь і пад. (гл. хто), займ. неазначальны.
Які-небудзь чалавек, усё роўна хто. [Левановіч:] У Маскву каму-небудзь сапраўды прыйдзецца паехаць. Крапіва. — Хто-небудзь купляе? — запытаўся Мікола, паказваючы на розныя танныя нацюрморты і пейзажы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаргава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., каго-што.
Паслядоўна зменьваць адно другім. Чаргаваць заняткі з адпачынкам. // Размяшчаць паслядоўна адно за адным. [Лабановіч:] — Групы вы мяняеце, чаргуеце, але ні аднае не спускаеце з вока, іначай у вас будзе гармідар. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяро́ўка ж. верёвка; кана́т м.; бечева́;
◊ віць ~кі — (з каго) вить верёвки (из кого);
в. пла́ча — (па кім) верёвка (петля́) пла́чет (по ком);
з ве́тру ~кі віць — нести́ (поро́ть) ахине́ю (дичь, вздор, ерунду́, галиматью́, чепуху́, чушь);
і на ~ўцы не заця́гнеш — и на верёвке не зата́щишь, и во́локом не зата́щишь;
сам на сябе́ ~ку ўе — сам себе́ я́му ро́ет;
цягну́ць на ~ўцы — (каго) тащи́ть (тяну́ть) на верёвке (кого);
абы́ каро́ўка, бу́дзе і в. — посл. есть в мошне́, так бу́дет и в квашне́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налажы́ць сов.
1. в разн. знач. наложи́ть;
н. зве́рху пліту́ — наложи́ть све́рху плиту́;
н. ка́льку на чарцёж — наложи́ть ка́льку на чертёж;
н. павя́зку — наложи́ть повя́зку;
н. гіпс — наложи́ть гипс;
2. (што, на каго) наложи́ть;
н. спагна́нне — наложи́ть взыска́ние;
◊ галаво́й н. — пропа́сть, поги́бнуть;
н. на сябе́ ру́кі — наложи́ть на себя́ ру́ки;
н. (свой) адбі́так — (на каго, што) наложи́ть (свою́) печа́ть (на кого, что); наложи́ть (свой) отпеча́ток (на кого, что);
н. ла́пу — наложи́ть ла́пу;
н. руку́ — (на што) наложи́ть ру́ку (на что)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ба́лаваць несов.
1. балова́ть, избало́вывать;
б. гасці́нцамі — балова́ть пода́рками;
2. (што) прост. игра́ть (с чем, чем);
~ваў нож і абрэ́заў па́лец — игра́л (с) ножо́м и поре́зал па́лец;
3. (каго) балова́ть (кого); потво́рствовать (кому);
ма́ці яго́ ба́луе — мать ему́ потво́рствует
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папрыстава́ць сов.
1. (да каго, чаго) (о многом, о многих) приста́ть; (о липком, клейком — ещё) прили́пнуть (к кому, чему);
2. (да чаго) (о многом) обле́чь (что);
3. (да чаго) (о многом) приле́чь (к чему);
4. (о многих) уста́ть, изнемо́чь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераскака́ць сов.
1. в разн. знач. перескака́ть;
п. каго́-не́будзь на кані́ — перескака́ть кого́-л. на ло́шади;
жа́ба ~ка́ла з аднаго́ ме́сца на друго́е — лягу́шка перескака́ла с одного́ ме́ста на друго́е;
2. перепляса́ть;
яна́ ўсіх ~ска́ча — она́ всех перепля́шет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, наткнуцца, ускаціцца на каго-, што-н.
Бочка накацілася на нагу.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Коцячыся, набегчы, пакрыць сабою.
Хваля накацілася на бераг.
3. перан. Нечакана ўзнікнуўшы, ахапіць.
Бяда раптоўна накацілася на вёску.
|| незак. нако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нейтралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.
1. каго-што. Зрабіць (рабіць) нейтральным (у 1 і 2 знач.).
2. перан., што. Аслабіць (аслабляць) чый-н. уплыў, уздзеянне.
Н. уплыў.
3. што. Правесці (праводзіць) нейтралізацыю (у 3 знач.; спец.).
Н. раствор.
|| наз. нейтраліза́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)