Бра́кнуць ’набухаць’. Рус. бря́кнуть, укр. бря́кнути, польск. ‑brzękać ’тс’, славен. ‑brę̀kniti. Слав. bręk‑ ’бракнуць, набухаць’. Роднаснае з літ. brìnkti ’тс’, brankà ’набраканне’ і г. д. Бернекер, 84; Траўтман, 36 (лічыць надзейным толькі параўнанне славянскіх і балтыйскіх моў); Фасмер, 1, 225.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гару́чы, рус. горю́чий. У бел. мове фіксуецца, здаецца, толькі ў БРС, таму можна меркаваць, што гэта, магчыма, запазычанне з рус. мовы. Па паходжанню гэта дзеепрыметнік ад *gorěti: *gorǫt‑i̯‑ь‑ (з другаснай палаталізацыяй: ‑r‑ > ‑rʼ‑). Параўн. Шанскі, 1, Г, 144.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Док ’док’ (БРС). Рус. док, укр. док ’тс’. Паводле Фасмера (1, 523), запазычанне з гал. dok або англ. dock у Пятроўскую эпоху. Шанскі (1, Д, Е, Ж, 156) думае пра запазычанне толькі з гал. мовы. Гал. dok дакладвай этымалогіі не мае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мя́ча ’адліга пасля толькі што выпаўшага снегу’ (кір., Нар. сл.). Рус. цвяр. мяч ’дажджыстае надвор’е’, польск. zmięk, чэш. odmek, славац. odmäk ’адліга’. Да т§къ ’мяккі’+ ⁺суфікс-/а > тр£-/а (Петэрсен, AfslPh, 36, 442; Махэк₂, 358; Трубачоў у Фасмера, 3, 32).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыду́біць ’прывезці ці прынесці надзвычай цяжкі груз’ (Янк. 1), ’прывалачы’, прыдубі́цца ’прывалачыся’ (ТС). Мясцовае ўтварэнне ад ду́біць ’цягнуць’ (ТС), якое толькі фармальна можна ўзвесці да прасл. *dǫbiti, аднак цяжкасці ўзнікаюць з семантычнага боку. Няясна, магчыма, звязана з ы́біць, ды́біцца (гл.)?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раса́нкі толькі мн. л. ’расліна святаяннік звычайны, Hypericum perforatum L.’ (Ласт., Кіс.). Фанематычны варыянт рася́нкі (гл. рася́нка), верагодна, пад уплывам раса1 ў сувязі са звычайным распаўсюджаннем расліны ў “расістых” месцах, у тым ліку на лугах, па берагах рэк і азёр.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Смята́нне ‘вылет пчалінай маткі (на аблёт)’ (Мат. Гом.). Параўн. рус. смётываться, смета́ться ‘аб роі, які толькі што адраіўся; пасля выхаду з вулля асесці кучкай’ (Даль, без лакалізацыі) < метать(ся) ‘кідаць(ца)’. Беларускае, відаць, з рускай, улічваючы адзінкавасць фіксацыі і лінгвагеаграфію.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аднадзённы, ‑ая, ‑ае.

1. Які працягваецца, развіваецца толькі адзін дзень; разлічаны на адзін дзень. Аднадзённая выстаўка. Аднадзённы паход.

2. Налічаны, зароблены за адзін дзень. Аднадзённы заробак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адназна́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Тоесны паводле сэнсу, значэння. Адназначныя выразы.

2. Які мае толькі адно значэнне. Адназначнае слова.

3. Які складаецца з аднаго знака. Адназначны лік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аптава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.

Спец.

1. Выбраць (выбіраць) для сябе тое ці іншае грамадзянства, карыстаючыся правам аптацыі.

2. толькі незак. Зал. да аптаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)