Пры́хадзень ’прышэлец, прыблуда’ (ТСБМ, Янк. 3., Нар. Гом.; ашм., Стан.), прыхо́дзень ’які прыйшоў з другога месца, прышлы’ (Ласт.), сюды ж прыхажа́кі ’прышлыя людзі’, прыхо́джы, прыхо́жы, прыхаджа́лы ’прышлы, нетутэйшы’, маст. прыхо́джы перан. ’запазычаны’ (паст., віл., трак., смарг., навагр., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. приходень ’прышлая асоба; чужаземец’, якое, паводле Жураўскага (SOr, 10, 40), запазычана з польск. przychodzień ’тс’, што, на думку Вярхова (Аб нек. асабл., 34, 37), неабавязкова ў сувязі з прадуктыўнасцю словаўтваральнага тыпу. Ад прыходзіць (гл. хадзіць) з розным суфіксальным афармленнем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пы́зы ’бульбяныя клёцкі з мясам’ (Скарбы), пы́за (pyza) ’страва даўніх часоў, прыгатаваная з канаплянага малака’ (Варл.), пэза ’булачка, начыненая салам’ (Нас.), укр. пизи ’вараныя галушкі з кіслага грачанага цеста, ядуць з часныком і алеем’, польск. pyza ’від клёцак’; перан. ’круглая, тоўстая шчака’. Няясна; паводле Банькоўскага (2, 972), рэгіянальнае старажытнае слова (Мазоўша, Вялікапольшча), з якога выводзіцца прыметнік pyzatyʼтаўсташчокі’, Брукнер (450) апошняе слова звязвае з рухае ’рыць зямлю; перабіраць у ядзе’, pūzdro, pužo і параўноўвае з рус. пыж ’пусты арэх’, пыжить ’уздуваць’. Гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
загі́б, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Загнутае месца, выгін.
З. ліста.
З. ракі.
2. перан. Дапушчэнне шкодных крайнасцей у ажыццяўленні чаго-н.
Левы з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што, чым.
Кідаючы, запоўніць, пакрыць, засыпаць.
З. яму ламаччам.
З. прамоўцу пытаннямі (перан.).
|| незак. закі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зало́г, -у, м.
1. Тое, што і заклад.
2. перан. Доказ, гарантыя чаго-н.
З. дружбы.
|| прым. зало́гавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Залогавае абавязацельства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затушава́ць, -шу́ю, -шу́еш, -шу́е; -шу́й; -шава́ны; зак., што.
1. гл. тушаваць.
2. перан. Зрабіць менш выразным, прыметным, згладзіць.
З. супярэчнасці.
|| незак. затушо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.)
1. Паміраць у муках, канчацца.
К. у нечалавечых пакутах.
2. перан. Набліжацца да канца, канчацца.
|| наз. кана́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кандацье́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Начальнік наёмнай дружыны ў сярэдневяковай Італіі.
2. перан. Пра чалавека, які дзеля выгады гатоў абараняць любую справу (кніжн.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каніце́ль, -і, ж.
1. Вельмі тонкая металічная нітка для вышывання.
2. перан. Нуднае, зацяжное вырашэнне якой-н. справы, валакіта.
|| прым. каніце́льны, -ая, -ае.
Каніцельная справа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.
1. гл. капа́ць.
2. перан. Унікнуць у што-н.
Толькі капні — знойдзеш недаробкі і хібы рамонту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)