ле́бедзь, -я, мн. -і, -яў, м.

Вялікая вадаплаўная птушка сямейства качыных з доўгай выгнутай шыяй.

Чорны л.

Л. ляціць к снегу, а гусь — к дажджу (прыказка).

Лебядзіная песня — апошняе праяўленне таленту.

|| прым. лебядзі́ны, -ая, -ае.

Л. пух.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пурпурна-... і пурпурова-...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) пурпурны, пурпуровы, з пурпурным адценнем, напр.: пурпурна-малінавы, пурпурна-ружовы, пурпурова-фіялетавы, пурпурна-чырвоны;

2) пурпурны, пурпуровы ў спалучэнні з іншым асобным колерам, напр.: пурпурна-сіні, пурпурова-чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бу́сел, -сла, мн. буслы́, -о́ў, м.

1. Вялікая пералётная птушка з доўгай прамой чырвонай дзюбай і доўгімі чырвонымі нагамі.

Б. даўгакрылы.

Белы б.

Чорны б.

2. Высокая бутэлька гарэлкі (уст., разм.).

На стале стаялі два буслы гарэлкі.

|| прым. буслі́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Б. клёкат.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калчада́н, -ну м., мин. колчеда́н;

жале́зны к. — желе́зный колчеда́н;

ме́дны к. — ме́дный колчеда́н;

чо́рны к. — чёрный колчеда́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

смалі́сты, -ая, -ае.

1. Які змяшчае ў сабе многа смалы.

Смалістая сасна.

2. Які пахне смалой, насычаны смаляным водарам.

С. пах у лесе.

Смалістае паветра.

3. Які складаецца з хваёвых дрэў (пра лес).

С. бор.

4. Бліскучы і чорны (пра валасы).

|| наз. смалі́стасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тырка́нчорны таракан, Blatta orientalis’ (глыб., Жыв. НС). Фанетычны варыянт да таркан, тарака́н, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вінагоннік ’вінны завод’ (КТС, К. Чорны). Утворана ад прыметніка вінагонны < рус. виногонный (завод) і суф. ‑нік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вінагонка ’вінакурня’ (КТС, К. Чорны). Новатвор ад віно́ і гнаць (гл.) замест звычайнага курыць пры існуючым самагонка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мардоўнік ’блёкат чорны, Hyoscyamus niger L.’ (гродз., Кіс.). Да мардава́ць < ст.-бел. мордъ ’смерць’: расліна мае атрутныя ўласцівасці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вяро́ўчаны ’вяровачны’ (КТС, К. Чорны, І. Чыгрынаў), укр. вірьовча́ний. Відавочна, утворана ад вяроўк‑а і суф. ‑ьнъ. Гл. таксама вяровачны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)