завуалі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
1. Прыкрыць чым‑н. лёгкім, напаўпразрыстым. Завуаліраваць твар.
2. перан. Наўмысна зрабіць менш зразумелым, утаіць сапраўдны сэнс. Завуаліраваць думку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́крыць, -крыю, -крыеш, -крые; -крыты; зак.
1. каго-што. Знайсці, выявіць; раскрыць, зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае.
В. патайное сховішча.
В. злачынствы.
2. што. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго-н.
В. хлусню.
В. антынародны характар самаўладства.
|| незак. выкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выкрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тлума́чыць несов.
1. (истолковывать) объясня́ть, толкова́ть;
2. (определять смысл, значение) толкова́ть, поясня́ть;
т. сэнс слоў — толкова́ть (поясня́ть) смысл слов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Суць ’сэнс’ (Бяльк.), су́тны ’існы, істотны’ (Некр. і Байк.), су́тнасць ’самае істотнае, асноўны сэнс’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Бяльк.), ст.-бел. суть ’яны ёсць’: што в нем суть (1432 г., Карскі, 2- 3, 473), дзеепрысл. ’будучы’: што ныне живи суть (1264 г.; Карскі 2-3, 472), дапаможны дзеяслоў быць у 3 ас. мн. л. цяп. часу: пошли суть были на воину (Скарына). Параўн. укр. суть ’сутнасць, асноўны сэнс’, су́тий ’сапраўдны’, рус. суть ’сутнасць, асноўны змест’, стараж.-рус. сутьство ’існасць, сутнасць, прырода’, што ўзніклі кніжным шляхам з формы 3 ас. мн. л. цяп. часу дзеяслова быти ’быць’, параўн. польск. są, чэш. jsou, ст.-чэш. jsù, славац. sú, в.-н.-луж. su, серб.-харв. су, јѐсу, славен. so, балг. са, макед. се, дыял. сет, ст.-слав. сѫть, роднасныя лац. sunt ’тс’ (Фасмер, 3, 812; ЕСУМ, 5, 485; Німчук, Давньорус., 15; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 348).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
та́йны, -ая, -ае.
1. Які з’яўляецца тайнай для каго-н., вядомы нямногім.
Тайная сустрэча.
2. Які яшчэ не пазнаны, унутраная сутнасць якога не выяўлена.
Тайныя з’явы прыроды.
3. Загадкавы, таямнічы.
У яго словах адчуваўся т. сэнс.
4. Звязаны з сакрэтнасцю, прызначаны для сакрэтных спраў.
Тайная паліцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падтэ́кст, ‑у, М ‑сце, м.
Унутраны, прыхаваны сэнс якога‑н. тэксту, выказвання. [Іван Іванавіч] не ўсё дагаварваў, у яго апошніх словах: «Вы разумееце мяне?» — быў падтэкст. Людміла яго зразумела. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаца́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
У выразе: абяцанка — цацанка, а дурню радасць — прыказка, сэнс якой у тым, што дурань радуецца абяцанню, якое можа не ажыццявіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таямні́часць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць таямнічага (у 1–3 знач.).
2. Нешта невядомае, незразумелае; загадкавасць. Гаварылася .. [слова «сацыяліст»] ціха, шэптам, а самы ж сэнс яго агортваўся нейкаю таямнічасцю, не выклікаючы рэальнага значэння. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Знайсці правільны адказ на загаданае; адгадаць.
Р. рэбус.
Р. загадку.
2. каго-што. Зразумець сэнс чаго-н. незразумелага, уясніць характар каго-, чаго-н.
Р. чалавека.
Р. намеры праціўніка.
|| незак. разга́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разга́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́нны, -ая, -ае.
1. гл. туман.
2. Ахутаны, засланы туманам.
Т. бераг ракі.
Туманная раніца.
3. Расплыўчаты, няясны; бачны як цераз туман.
Вырысоўваліся туманныя сілуэты будынкаў.
4. перан. Які мае няясны сэнс; незразумелы.
Туманныя разважанні.
5. перан. Невыразны, цьмяны.
Туманныя вочы.
Т. позірк.
|| наз. тума́ннасць, -і, ж. (да 3—5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)