Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сэнс, -у, м.
1. Унутраная сутнасць, лагічнае значэнне чаго-н., якое спасцігаецца розумам.
С. слова (яго значэнне). С. рамана.
2. Мэта, разумная аснова чаго-н.
С. жыцця.
С. работы.
|| прым.сэ́нсавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сэнс (род. сэ́нсу) м., в разн. знач. смысл;
у по́ўным сэ́нсе сло́ва — в по́лном смы́сле сло́ва;
глыбо́кі с. — глубо́кий смысл;
с. жыцця́ — смысл жи́зни;
◊ у пэ́ўным сэ́нсе — в не́котором (изве́стном) смы́сле (ро́де)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сэнс, ‑у, м.
1. Унутраны лагічны змест, які спасцігаецца розумам; значэнне. Сэнс артыкула. Ужыць слова ў пераносным сэнсе. □ Спахапіўшыся, паспрабавала [Марыя] змякчыць тон, перайначыць сэнс сказанага.Кулакоўскі.Як вучоны і разведчык, Андрэй прымушаў сябе разгадваць сэнс кожнай падзеі, нават самай звычайнай.Шамякін.
2. Разумная аснова, прызначэнне, мэта. Са мной маё жыццё, са мной ідзе, І так праз век ад самае калыскі. І ў гэтым руху — сэнс майго жыцця, Майго натхнення і майго быцця.Бялевіч.[Собіч:]. — А найбольш гэта патрэбна, каб вы [Валянціна Андрэеўна] самі ўявілі сэнс сва[ёй] работы: кожны ваш запіс абавязкова адгукнецца на вытворчасці.Скрыган.// Карысць, толк. Чакаць не было сэнсу: набліжалася ноч, а ісці аставалася яшчэ вельмі многа.Новікаў.[Алесь] разважаў коратка і пераканаўча: які сэнс ад гэтага адзіноцтва і каму яно патрэбна?Васілевіч.Людзі стаялі сабе і глядзелі або мітусіліся без сэнсу.Маўр.
•••
У поўным сэнсе слова — сапраўдны. Гэты [певень] быў маладзец у поўным сэнсе гэтага слова — плечы і крыл[ы] яго адлівалі золатам, .. на нагах красаваліся шпоры.Крапіва.
У сэнсечаго або уякімсэнсе — у якіх‑н. адносінах. Шмат каму з чырвонаармейцаў, якія трапілі ў акружэнне .., пашанцавала ў тым сэнсе, што іх захавала, як родных, беларуская вёска.Брыль.
У сэнсекаго-чаго — разумеючы пэўным чынам. Ясна, што Скарына быў «садоўнікам» у сэнсе вучонага спецыяліста, садавода-батаніка і, магчыма, займаў пасаду кіраўніка або загадчыка каралеўскага батанічнага сада.Алексютовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сэнсм Sinn m -(e)s; Bedéutung f -, -en (значэнне);
прамы́сэнс der éigentliche [dirékte] Sinn; Grúndbedeutung f;
перано́сны сэнс der übertrágene Sinn, die übertrágene Bedéutung;
у шыро́кім сэнсе im wéiten [wéiteren] Sinn(e);
адпаве́дны сэнсу sínngemäß;
у по́ўным сэнсе сло́ва im wáhrsten Sinn(e) des Wórtes;
у пэ́ўным сэнсе in gewíssermaßen Sinn;
здаро́вы сэнс gesúnder Ménschenverstand;
няма́ сэнсу (не трэба) es hat kéinen Sinn, es ist sínnlos, es lohnt sich nicht;
у сэнсе (у дачыненні да чаго-н) in Hínsicht auf (A), im Hínblick auf (A)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Сэнс ’унутраны лагічны змест, значэнне’, ’разумная аснова, прызначэнне, мэта’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр., Шат., Касп., Гарэц.), ’розум, толк, лад’ (Нас.): людзі кажуць сэнс (Сержп.). Праз польск.sens з лац.sēnsus ’сэнс’, sentiō ’адчуваю’ (Кюнэ, Poln., 96 з літ-рай). Ст.-бел.сенсъ з 1592 г. са ст.-польск.sens (Булыка, Лекс. запазыч., 132). Аб рус.сенс < польск.sens гл. Фасмер, 3, 601.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сэнс
(польск. sens, ад лац. sensus)
1) значэнне, унутраны змест (напр. с. артыкула);
2) мэта, разумная падстава; карысць, толк (напр. ёсць с. асвоіць стэнаграфію, чакаць няма сэнсу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)