таўсце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца тоўстым, больш тоўстым. Рост мазалёў [Тамаш] заўважаў кожны раз, калі мазоль нават на валасок таўсцеў. Бядуля. Кляні ты пана — пан таўсцее. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урасця́жку, прысл.
Выцягнуўшыся, на ўсю даўжыню, на ўвесь рост. [Рыгор] заняў сваё месца, спачуваюча паглядзеўшы на вёрткія лаўкі, дзе ўрасцяжку ляжалі Ромусь і Генрык. Гартны. // Напружваючы сілы (пра коней).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ху́ткі
1. ско́рый; бы́стрый;
х. бег — бы́стрый бег;
2. бы́стрый;
х. рост прамысло́васці — бы́стрый рост промы́шленности;
3. (по времени) ско́рый;
х. прые́зд — ско́рый прие́зд;
○ ~кая дапамо́га — ско́рая по́мощь;
◊ у ~кім ча́се — в ско́ром вре́мени;
~кая распра́ва — коро́ткая распра́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пагало́ўе, ‑я, н.
Агульная колькасць жывёлы ў гаспадарцы або на пэўнай тэрыторыі. Рост пагалоўя. □ За час вайны пагалоўе баброў не толькі не зменшылася, а, наадварот, значна павялічылася. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́сля ’рост як працэс’ (карэліц., Марц.; Янк. 3.; лун., Шатал.; ганц., ст.-дар., ігн., Сл. ПЗБ). Другаснае ўтварэнне (Слаўскі, SP, 1, 106). Утворана ад дзеепрыметніка *orsl‑ъ ’які вырас, рослы’ і суф. *‑ja > *roslʼa.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
закажане́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Спыніць рост, трапіўшы ў неспрыяльныя ўмовы; зачахнуць, здрабнець. Цяля закажанела. □ — Не падкармілі, Параска, палетак у час, закажанеў лён, — сказала Васіліна, не хаваючы сваёй нездаволенасці. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раз’е́сціся, раз’емся, раз’ясіся, раз’есца; раз’ядзімся, раз’ясцеся; пр. раз’еўся, ‑елася; заг. раз’ешся; зак.
Разм. Распаўнець ад залішняй, сытай ежы. — Ого, брат! Раз’еўся на панскіх харчах. Ты глянь, маці, як яго прэ ў рост. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закантрактава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
Заключыць кантракт на атрыманне або выкарыстанне каго‑, чаго‑н. Закантрактаваць ураджай. Закантрактаваць памяшканне. □ Каб паскорыць рост пагалоўя кароў, было дамоўлена закантрактаваць усіх лепшых цялушак у калгаснікаў. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пала́ці, ‑яў; адз. няма.
Уст. Палаткі. Зверху над палком, амаль пад самай столлю, пасланы яшчэ палаці, кароткія, даўжынёй у рост. Галавач. Чысты пакой у Буяна — на старасвецкі манер — з вялізнай печчу і палацямі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празва́ць, ‑заву, ‑завеш, ‑заве; ‑завём, ‑завяце; зак., каго-што.
Даць мянушку. Сын быў рыжы, і яго яшчэ малым празвалі Рыжы Пятрук. Карпюк. У Малінаўцы.. [Юзіка] за высокі рост, сілу і грубы голас празвалі Громам. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)