перш, прысл.

Спачатку, раней.

П. накармлю жывёлу, а потым пайду ў агарод.

Перш за ўсё — у першую чаргу.

Перш за ўсё скажы нам, калі ты ад’язджаеш?

Перш-наперш — спачатку, перш за ўсё.

Перш-наперш неабходна зрабіць тэрміновую работу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даўно́, прысл.

1. Многа часу таму назад, раней.

Д. гэта было.

2. На працягу доўгага часу.

Ён д. тут жыве.

Даўно б так!ужыв. пры адабрэнні чыйго-н. учынку.

З давён-даўна — з даўніх часоў.

|| ласк. даўне́нька (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Рабіць што-н. са стараннем.

С. на жніве.

2. з інф. Імкнуцца зрабіць што-н., прыкладаць намаганні да чаго-н.

С. выйсці раней на працу.

С. вучыцца.

|| зак. пастара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прысялі́цца, ‑сялюся, ‑селішся, ‑селіцца; зак.

Пасяліцца да ўжо раней паселеных; падсяліцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уяўле́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Стварэнне ў думках вобраза каго-, чаго-н. ці ўзнаўленне ў свядомасці атрыманых раней успрыманняў, а таксама канкрэтны вобраз прадмета ці з’явы, які раней уздзейнічаў на органы пачуццяў, а ў гэты момант непасрэдна не ўспрымаецца свядомасцю.

Ва ўяўленні паўсталі эпізоды вайны.

Зрокавыя ўяўленні.

2. Псіхічны працэс, які заключаецца ў стварэнні новых вобразаў на аснове ўжо наяўных шляхам іх пераўтварэння (спец.); творчая фантазія.

У. мастака.

3. Разуменне, веданне чаго-н.

Не мець ніякага ўяўлення пра што-н. Скласці сабе ў. пра што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перша...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які адносіцца да чаго-н. першага па ліку, напр.: першакласнік, першамайскі;

2) самы ранні, які дзейнічае раней за іншых, напр.: першадрукар, першапраходца;

3) самы лепшы ў якіх-н. адносінах, напр.: першакласны, першагатунковы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дача́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які адбываецца ці адбыўся раней вызначанага часу, раней звычайнага тэрміну. Дачаснае выступленне. Дачасная радасць. // Які адбыўся раней, чым можна было чакаць. Чалавек быў малады, ён здаваўся б зусім юным, калі б не дачасная паўната на добрым, даволі прыгожым твары. Мележ.

2. Разлічаны на кароткі час; часовы. Над зямлянкай дыміцца драўляны дачасны комін. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыбрукава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

Разм. Брукуючы, далучыць да раней выбрукаванага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прэж ’спачатку’ (Нас.). Укр. прежраней, перад’, рус. дыял. прежраней, калісь’. Не зусім ясна. Відаць, кантамінаваная форма перад (гл.) і ц.-слав. прежде (вышэйшая ступень ад прѣдт* ’раней’, параўн. стараж.-рус. предняя слава (Слова аб палку Ігравым), ’былая слава’ (Грыгаран, Этнолингвистика текста, 2, 61).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падапла́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Дадаць да раней выплачанай сумы нейкую частку грошай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)