прапа́ліна, ‑ы, ж.

Разм. Прапаленае, выгаралае месца на чым‑н. Гімнасцёрка была зусім новая, аднак на правым рукаве мелася даволі ладная прапаліна: адразу відаць, што склад бамбілі і адзенне гарэла. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

развя́знасць, ‑і, ж.

Уласцівасць развязнага; празмерная свабода, бесцырымоннасць у паводзінах, абыходжанні. Развязнасць манер. Развязнасць позы. □ Кожная новая чарка дадавала больш руху, ажыўлення, развязнасці. Колас. З вясёлай развязнасцю паўтарыў .. [Саш] стары жарт. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Брусяне́ць ’успухаць’ (Юрч.). Рус. брюзг‑, бел. брузг‑ ’апухаць, набракаць’ (гл. бел. бру́знуць). На бел. глебе брузг‑ пераходзіць (фанетычная з’ява) у брузк‑ і далей у бруск‑. Адсюль нейкім чынам (напр., з *бруснуць < *брускнуць) стварылася новая аснова брус‑ ’бракнуць’, якая і дала дзеяслоў брусяне́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

асяні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго.

Высок. Нечакана з’явіцца, узнікнуць (пра думку, здагадку і пад.); прыйсці на думку каму‑н. Раптам Барыса асяніла яшчэ адна ідэя. Асіпенка. І новая думка асяніла.. [цётку Ганну]. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з’яві́цца, з’яўлю́ся, з’я́вішся, з’я́віцца; зак.

1. Прыйсці куды-н. па выкліку, па якой-н. афіцыйнай неабходнасці.

З. ў час.

З. ў суд.

2. Прыйсці, прыбыць.

Дадому сын з’явіўся позна вечарам.

3. Узнікнуць, паказацца перад вачамі, паявіцца.

На небе з’явіліся першыя зоркі.

4. Узнікнуць, пачаць існаваць.

З’явілася новая думка.

5. Стаць, зрабіцца чым-н.

Прастуда з’явілася прычынай хваробы.

◊

З’явіцца на свет — нарадзіцца.

|| незак. з’яўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. з’яўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

но́вы в разн. знач. но́вый;

н. касцю́м — но́вый костю́м;

збо́жжа но́вага ўраджа́ю — зерно́ но́вого урожа́я;

но́выя ідэ́і — но́вые иде́и;

н. чалаве́к — но́вый челове́к;

но́выя мясці́ны — но́вые места́;

на н. лад — на но́вый лад;

○ Н. год — Но́вый год;

но́вая эканамі́чная палі́тыка — но́вая экономи́ческая поли́тика;

Н. свет — Но́вый свет;

н. стыль — но́вый стиль;

◊ на н. лад — на но́вый лад;

як бара́н на но́выя варо́ты — как бара́н на но́вые воро́та;

но́вая мятла́ чы́ста мяце́ — посл. но́вая метла́ чи́сто метёт;

по́мніць да но́вых ве́нікаў — погов. по́мнить до но́вых ве́ников

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гуле́ц, ‑льца, м.

Разм. Удзельнік якой‑н. гульні. Новая прыгода паддала гульцам весялосці, бо накіравала іх думкі ў другі бок ад азарту, троху зменшыла палкую цікавасць да картаў. Гарэцкі. // Любіцель гуляць у што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́ртыя ж.

1. полит. па́ртия;

2. (группа) па́ртия;

геалагі́чная разве́дачная п. — геологи́ческая изыска́тельная па́ртия;

3. (количество чего-л.) па́ртия;

атры́мана но́вая п. тава́ру — полу́чена но́вая па́ртия това́ра;

4. муз. па́ртия;

5. (в игре) па́ртия;

згуля́ць ~тыю ў ша́хматы — сыгра́ть па́ртию в ша́хматы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паглыну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

1. каго-што. Увабраць у сябе.

Зямля паглынула ўсю дажджавую ваду.

Горад паглынуў прыгарадныя вёскі (перан.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што). Цалкам захапіць чым-н.

Новая ідэя паглынула вучонага.

3. перан., што і чаго. Патраціць на сябе многа часу, затрат, намаганняў.

Работа паглынула шмат часу.

Паездка паглынула многа грошай.

|| незак. паглына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. паглына́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

яви́ться сов.

1. (появиться) з’яві́цца; (прибыть) прыбы́ць; (приехать) прые́хаць; (прийти) прыйсці́;

2. (возникнуть) з’яві́цца, узні́кнуць;

яви́лась но́вая мысль з’яві́лася (узні́кла) но́вая ду́мка;

3. (оказаться) з’яві́цца;

э́то яви́лось неожи́данностью для всех гэ́та з’яві́лася нечака́насцю для ўсіх;

4. (случиться, представиться) тра́піцца;

е́сли я́вится возмо́жность… калі́ тра́піцца магчы́масць…

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)