прапілі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і без дап.
Разм.
1. Сыграць, выканаць што‑н. на смычковым музычным інструменце ці на гармоніку.
2. Пілікаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бісі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што і без дап.
Паўтарыць (паўтараць) або выканаць (выконваць) звыш праграмы які‑н. твор па жаданню публікі. Бісіраваць песню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выко́нваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да выканаць.
2. Строга прытрымлівацца чаго‑н. Выконваць законы. Выконваць санаторны рэжым.
3. Здзяйсняць, несці грамадзянскія абавязкі. Выконваць службу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здзе́йсніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Ажыццявіць, ператварыць у рэчаіснасць; выканаць. Здзейсніць планы. Здзейсніць запаветы правадыра. □ Час настаў — і клятву кожны здзейсніў: Мы слову нашаму гаспадары. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здо́лець, -ею, -ееш, -ее; зак.
1. з інф. Быць у стане зрабіць, выканаць што-н.
Я здолею рашыць гэту задачу.
2. з інф. Атрымаць магчымасць зрабіць што-н. пры пэўных абставінах.
Учора я не здолеў паехаць.
3. каго-што. Адолець, асіліць.
Агульнымі намаганнямі ўсё можна з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарабі́ць, -аблю́, -о́біш, -о́біць; -о́блены; зак.
1. што. Зрабіць адтуліну ў чым-н.
П. ход у плоце.
2. што. Выканаць, зрабіць.
П. вялікую работу.
3. Тое, што і прапрацаваць (у 1 знач.).
П. усё жыццё на заводзе.
|| незак. прарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Падра́д 1 ’абавязацельства выканаць якую-н. работу за пэўную плату, а таксама работа, якая выконваецца паводле такога абавязацельства’ (ТСБМ). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад падрадзіць < рад (гл.).
Падрад 2 ’непасрэдна адзін за другім; без перапынку; запар’. Рус. подряд ’тс’. Ад под і рад (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Даказа́ць ’даказаць, давесці’, ’дагаварыць’. З аналагічнымі значэннямі гэты дзеяслоў адзначаецца і ў іншых слав. мовах. Параўн. рус. доказа́ть ’даказаць, давесці’, дыял. доказа́ть ’дагаварыць, паведаміць аб чым-н.; вытлумачыць і г. д.’, укр. доказа́ти ’дагаварыць, папракнуць, абвінаваціць і да т. п.’, чэш. dokázati ’даказаць, пацвердзіць, дабіцца; дагаварыць; выканаць, зрабіць і г. д.’, славац. dokázať ’даказаць, выканаць, зрабіць’, балг. дока́жа ’дагаварыць; даказаць’, макед. докаже ’даказаць; дагаварыць’, серб.-харв. дока́зати ’растлумачыць; данесці, выдаць; пераканаць і г. д.’ Лічыцца прасл. утварэннем: *dokazati (з прэфіксам *do‑ ад дзеяслова *kazati ’даказваць, гаварыць’). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 57–58; Фасмер, 2, 159; Брукнер, 223; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 156.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недацягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне; зак., што.
1. Нацягнуць менш, чым патрэбна. Недацягнуць канат.
2. перан. Разм. Не выканаць у поўным аб’ёме чаго‑н. Недацягнуць да нормы. Недацягнуць план паставак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прашавярэ́ніцца ’не выканаць загаду’ (Нас.). З прыст. пра-, прыст. ша‑ аргатычнага паходжання і вярэ́ніцца. Апошняе паходзіць ад вярэня, параўн. вярэнька ’някемлівы, мешкаваты чалавек’ (гл). Сюды ж з іншай суфіксацыяй рус. цвяр. ша́верзить ’строіць падкопы’, ша́верзні ’плёткі’, ша́верзень ’пляткар’ і бел. вярзці (гл. Фасмер, 4, 393).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)