касі́ць¹, кашу́, ко́сіш, ко́сіць; ко́шаны; незак.

1. што. Зразаць траву касой² або касілкай.

К. атаву.

2. перан., каго (што). Нішчыць, забіваць у вялікай колькасці.

Хвароба косіць людзей.

Вайна нас гнула і касіла.

|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны.

|| наз. кашэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і касьба́, -ы́, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перакро́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.

1. Скроіць нанава; змяніць.

П. сукенку.

Вайна перакроіла людскія лёсы (перан.).

2. Кроячы, разрэзаць, парэзаць усё, многае.

П. увесь матэрыял.

|| незак. перакро́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. перакро́йванне, -я, н. (да 1 знач.) і перакро́йка, -і, ДМ -йцы, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

го́лад, -у, М -дзе, м.

1. Вострае адчуванне патрэбы ў ежы, а таксама працяглае недаяданне.

Памерці з голаду.

2. Адсутнасць ці недахоп прадуктаў харчавання ў выніку неўраджаю, засухі, вайны і пад.

Вайна нясе г. і разбурэнні.

3. перан. Увогуле недахоп чаго-н.

Кніжны г.

Г. на культурныя мерапрыемствы.

◊

Марыць голадам — даводзіць да знямогі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; размёў, -мяла́, -мяло́; -мяці́; -ме́цены; зак., каго-што.

1. Метучы, расчысціць што-н. (ад чаго-н.).

Р. снег.

Ветрам размяло (безас.) сухое лісце.

2. перан. Разагнаць, раскідаць.

Вайна размяла́ нас па свеце.

3. перан. Расхапаць, разабраць.

Р. тавары за адзін дзень.

|| незак. размята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арме́ец, армейца, м.

Той, хто служыць у арміі; вайсковец. Вайна адгрымела. Салют Уславіў шляхі перамогі. І выпаў армейцу маршрут На новыя выйсці дарогі. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заміры́цца, ‑міруся, ‑мірышся, ‑мірыцца; зак., з кім-чым.

Разм. Заключыць мір; памірыцца. Скончылася грамадзянская вайна, замірыліся з Польшчай; людзі прыступілі да мірнай працы. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падымча́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Хутка падбегчы або пад’ехаць. Дзяўчынка падымчалася к маці, абняла яе за ногі і зашаптала: — Мама, гэта вайна ўжо? Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

молниено́сный мала́нкавы, бліскаві́чны; (мгновенный) вокамгне́нны;

с молниено́сной быстрото́й з ху́ткасцю мала́нкі;

молниено́сная война́ мала́нкавая вайна́;

молниено́сный взгляд імгне́нны по́зірк.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грамадзя́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да прававога становішча грамадзян (у 1 знач.) у дзяржаве. Грамадзянскі кодэкс. Грамадзянскія правы. Грамадзянскія законы. / Накіраваны на карысць грамадства; уласцівы грамадзяніну. Грамадзянскі абавязак.

2. Неваенны, цывільны. Ніхто пабочны сюды не заглядваў — грамадзянскаму насельніцтву ўвогуле было забаронена хадзіць у лес, а гітлераўцы баяліся. Няхай.

•••

Грамадзянская вайна гл. вайна.

Грамадзянская паніхіда гл. паніхіда.

Грамадзянскі шлюб гл. шлюб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астачарце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Вельмі надакучыць; абрыднуць, апрыкраць. І дзе запыніцца яна [лава людзей]? Астачарцела ёй вайна. Колас. Але астачарцелі ўсе Старых канонаў рытмы. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)