Verbum

◎ По́мысл ’намер’ (Нас.), помыслы ’мыслі, думкі’ (Бяльк.), памыем ’задума’ (Сл. Скар.). Рус. помысел ’намер’, польск. pomysł ’думка; задума’. Ад по‑мысяіць > мысліць (гл.), аналагічна падулі па, пбдумы ’ўрокі’ ад думаць (ЛА, 3).

Скарэ́ніваць, скарані́ць ‘выкараніць; давесці да галечы’ (Нас.). Да корань (гл.). Аналагічна ў іншых славянскіх мовах: укр. скорени́ти, рус. искореня́ть, чэш. výkořeniti і г. д. Узыходзіць да прасл. *jьzkoreniti, гл. ЭССЯ, 9, 38.

Таўку́н ₁ ’ятрышнік’ (Расл. св.). Гл. таўкан.

Таўку́н ₂ ’цыбуля (тоўчаная)’ (Мат. Гом.), тоўку́н ’страва з пер’я цыбулі’ (ПСл). Да таўкці, таўчы ’мяць, расціраць’ (гл.), аналагічна таўку́н ’пюрэ з бульбы’ (Мат. Гом.).

*Ляхі́, ляхе́ ’мэндлік, малая ўкладка снапоў на полі’ (іван., ДАБМ, к. 286). Да лях ’паляк’ > ’пан’ (гл.). Названа паводле пераносу значэння. Аналагічна ў чэш. і славац. panák < pán ’пан’. Параўн. яшчэ ляшок, ляшкі.

Махна́шка, махну́ша, махнушка ’галавешка’ (Жд. 1; навагр., карэліц., З нар. сл.), смал. мохнышка. Да махна́ты (гл.). Параўн. аналагічна ўтвораныя рус. арх. мохнушка, мохнуша ’касмыль, пасма, жмут’, ’рукавіца з касматай скуры’, пск. ’кудлаты сабака’.

Паўната́ ’таўшчыня, сытасць’, ’дастатковая ступень, колькасць чаго-н.’ (ТСБМ), ’поўня’ (Ян.). Укр. повно́та, рус. полнота́, балг. пълнота́. Са ст.-слав. плънота. Аналагічна ст.-в.-ням. fullida, ст.-інд. pūrṇatā ’тс’ (Фасмер, 3, 312).

Сіве́ц ‘расліна Nardus L.’ (ТСБМ, Кіс., Касп., Гарэц., Ласт., Бяльк., Сл. ПЗБ, ЛА, 1). Да сівы (гл.), з-за светла-шэрага колеру расліны. Аналагічна сіве́ц, сіву́ха, сі́ўка — пра сівых мужчыну ці жанчыну (Барад.).

Ле́таваць ’праводзіць лета, жыць на працягу лета’ (ст.-дар., ганц., Сл. паўн.-зах., ТС, Др.-Падб., Гарэц.), ле́тываць, ле́тывацца (Яўс.), ля​^етаваць ’тс’ (Мал.), ле̂товаць ’перажыць лета (аб пчолах)’ (Анох.). Да ле́та (гл.). Аналагічна зімаваць.

Мальчу́га ’дзяцюк’ (Нас.), мальчуга́ ’хлапчына’ (воран., Сл. ПЗБ), мальчуга́н ’даволі вялікі дзяцюк’ (Нас.), мальчу́жка ’хлопчык’ (Нас.) — запазычаны з рус. мовы (Даль, 2, 764). Аналагічна мальчы́шча ’вялікі дзяцюк’ (Нас.). Паўн. рус. наўг. (грэбл.) мальчи́ще ’падлетак, хлопчык’.

Прару́ха ’правал, падзенне’, (перан.) ’пагрэшнасць’; толькі ў прымаўцы: і на старуху бываіць праруха (Нас.). Аналагічна ў рус. мове: и на старуху бывает проруха. Адваротны дэрыват ад *праpyшыць з узнаўленнем першапачатковага зычнага ‑х‑. Гл. рух, рушыць.