падупа́сці, -паду́, -падзе́ш, -падзе́; -падзём, -падзяце́, -паду́ць; -па́ў, -па́ла; -падзі́; зак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыйсці да заняпаду.
Гаспадарка падупала.
2. Стаць слабым, хваравітым.
Стары зусім падупаў.
|| незак. падупада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасушы́цца, -ушу́ся, -у́шышся, -у́шыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць поўнасцю сухім пасля сушкі.
Падушка прасушылася.
2. Высушыць на сабе адзенне, абутак (разм.).
Трапіў пад дождж, трэба п.
|| незак. прасу́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
искуси́ться уст.
1. (соблазниться) спакусі́цца;
2. (стать искусным в чём-л.) авало́даць майстэ́рствам (уме́льствам), стаць ма́йстрам сваёй спра́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Станьго́м ‘у безвыходнае становішча (пастаўлены)’ (Нас., Яруш., Гарэц., Байк. і Некр.), ‘на дыбкі (аб кані)’ (Нас.), ‘у нерашучасці’: што ты стаў станьгом? (Бяльк.). З станько́м ‘у стаялым становішчы’ (Нік. Очерки) з экспрэсіўным азванчэннем к — г. Рэдкі дэрыват ад ста́нуць ‘стаць’, параўн. наз. стань ‘пост’ (Стан.), дэвербатыў ад гэтага дзеяслова з суф. ‑к‑. Канчатак Т. скл. тут можа быць вынікам аналогіі з прыслоўямі тыпу бяго́м, гл. Карскі 2-3, 75. Параўн. і стальга́, стальго́м ‘стоячы і застыўшы’ (Юрч. Вытв.), магчыма, звязаныя з формай прошлага часу дзеяслова стаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заслужы́ць, -ужу́, -у́жыш, -у́жыць; -у́жаны; зак., што.
1. Сваёй дзейнасцю стаць дастойным або дабіцца чаго-н.
З. узнагароду.
З. павагу.
З. папрок.
2. Выслужыць, атрымаць за службу, працу.
З. права на адпачынак.
|| незак. заслуго́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асвяці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., асве́ціцца; зак.
1. Стаць светлым, напоўніцца святлом.
Хата ярка асвяцілася.
2. Ажывіцца, прасвятлець пад уплывам якога-н. пачуцця, думкі і пад.
Твар чалавека асвяціўся шчаслівай усмешкай (перан.).
|| незак. асве́чвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умя́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., умне́цца; умя́ўся, умя́лася; зак.
Стаць умятым, уціснутым у што-н. або шчыльным ад сціскання, прымінання.
Трава ўмялася ў зямлю пад коламі трактара.
Мокры жвір умяўся пад ботамі.
|| незак. уміна́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скі́снуць, -ну, -неш, -не; скіс, -сла; -ні; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць кіслым; пракіснуць.
Суп скіс.
2. перан. Зрабіцца вялым, сумным, страціць упэўненасць (разм.).
Скісла ад такіх навін.
|| незак. скіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праня́цца, прайму́ся, про́ймешся, про́ймецца; праня́ўся, -няла́ся, -ло́ся; прайміся; зак.
1. (1 і² ас. не ўжыв.). Стаць насычаным чым-н.
Сцены праняліся вільгаццю.
2. Глыбока пранікнуцца якім-н. пачуццём.
П. павагай да старэйшых.
|| незак. прайма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аглу́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. аглух, ‑ла; зак.
1. Страціць пачуццё слыху; стаць глухім. — Ты што?! — грымнуў гаспадар кулаком па стале. — Аглухла?.. Бажко. Такі шум, гоман на кірмашы, што чалавек ледзь не аглух. Якімовіч.
2. Стаць прыглушаным, заціхнуць (пра гукі). Гудок паравоза раптоўна аглух.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)