віць несов. вить;
◊ в. вяро́ўкі — (з каго) вить верёвки (из кого);
з ве́тру вяро́ўкі в. — нести́ (поро́ть) ахине́ю (дичь, вздор, ерунду́, галиматью́, чепуху́, чушь);
сам на сабе́ вяро́ўку ўе — сам себе́ я́му ро́ет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заяда́цца несов., разг.
1. (з кім, без доп.) задира́ться, сцепля́ться;
2. (на каго, без доп.) взъеда́ться, зата́ивать зло́бу;
3. (у што) застрева́ть (в чём);
1-3 см. зае́сціся;
4. страд. заеда́ться; см. заяда́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збыць (каго, што) сов.
1. сбыть, прода́ть, распрода́ть;
з. тава́р — сбыть (прода́ть, распрода́ть) това́р;
2. (освободиться, отделаться) сбыть, изба́виться (от кого, чего);
з. гасце́й — изба́виться от госте́й;
◊ з. з рук — сбыть с рук
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адыхо́дзіцца несов.
1. (отходя, освобождать место для прохода, проезда) сторони́ться;
2. (отдаляться) отходи́ть;
1, 2 см. адысці́ся;
◊ не а. (не адыхо́дзіць) ні на крок — (ад каго) не отходи́ть ни на шаг (от кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го межд., разг.
1. о;
го! каб жа я гэ́та ве́даў! — о! е́сли бы я э́то знал!;
го! каго́ там то́лькі ні было́! — о! кого́ там то́лько не́ было!
2. (перекличка, ауканье) ау
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жа́ліцца несов., в разн. знач. жа́ловаться; (выражать неудовольствие — ещё) ропта́ть, се́товать;
ж. на хваро́бу — жа́ловаться на боле́знь;
ж. на каго́-не́будзь — жа́ловаться на кого́-л.;
ж. на лёс — жа́ловаться (ропта́ть, се́товать) на судьбу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узвярну́ць сов., разг.
1. взрыть;
у. усю́ зямлю́ — взрыть всю зе́млю;
2. прям., перен. взвали́ть;
у. пакла́жу на воз — взвали́ть покла́жу на воз;
у. віну́ на каго́-не́будзь — взвали́ть вину́ на кого́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
улюбі́ць (каго, што) сов.
1. влюби́ть;
~бі́ла ў сябе́ хло́пца — влюби́ла в себя́ па́рня;
2. разг. полюби́ть, пристрасти́ться (к чему);
я ўлюбі́ў кні́гі з дзяці́нства — я полюби́л кни́ги (пристрасти́лся к кни́гам) с де́тства
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наблі́зіцца, ‑бліжуся, ‑блізішся, ‑блізіцца; зак.
1. да каго-чаго і без дап. Рухаючыся, перамясціцца на больш блізкую адлегласць у адносінах да каго‑, чаго‑н. Наблізіцца да стала. Наблізіцца да будынка. □ Камендант наблізіўся да Арцёма, расшпіліў кабуру. Бажко. Хутка атрад наблізіўся да.. штаба брыгады. Сіняўскі. Усе прытаіліся і, калі паляўнічыя наблізіліся, хлапчукі пачулі голае Лёні. Ваданосаў. // без дап. Стаць больш блізкім у прасторавых адносінах. Станцыя наблізілася зусім нечакана. Гамолка.
2. Стаць больш блізкім па часу. Пакуль [Дубіцкія] павялі парадак у хаце, наблізіўся вечар. Чарнышэвіч. Праз два дні наблізіліся баі. Грахоўскі. Наблізілася старасць — захацелася адпачынку. Пестрак.
3. Стаць больш чутным. Лёгкія крокі неўзабаве наблізіліся да дзвярэй, у якія выйшла дзяўчына. Мурашка. Трэск галля наблізіўся, і Тоня крыкнула: — Стой! Хто ідзе?.. Шчарбатаў.
4. Стаць блізкім або бліжэй да каго‑, чаго‑н. Наблізіцца да народных мас.
5. Стаць падобным на каго‑, што‑н. Наблізіцца да ідэалу. Наблізіцца да сусветных стандартаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастая́ць, ‑стаю́, ‑стаі́ш, ‑стаі́ць; зак.
1. Стаяць некаторы час. Кравец пастаяў хвілін з пяць і пачаў чагосьці шукаць у прырэчным чароце. Чорны. — З тыдзень яшчэ восень пастаіць. Якімовіч. Пастаяў [Макарчык] у парозе і раптам пасунуўся да мяне. Адамчык.
2. за каго-што. Абараніць, засцерагчы ад чаго‑н.; ахаваць каго‑, што‑н. Пастаяць за волю. □ — А ты не клапаціся, мы то ўжо адзін за аднаго пастаім. Лынькоў. Селянін Багушэвіча — пакутнік, пакутуе і селянін Купалы, але ў той жа час ён гатовы пастаяць за сябе, нават пайсці на смерць дзеля сваёй свабоды. Навуменка.
3. заг. пасто́й(це). Ужываецца ў значэнні: пачакай(це), не спяшайся (спяшайцеся). — Пастойце! — гукнуў Панця і рушыў следам. Кулакоўскі. — Гэй, ты, пастой! — настойліва паклікаў Отта Штрайх сівога чалавека. Лынькоў. // Ужываецца для перадачы нязгоды. — Ты нездаволены, як бачу, Але пастой, Міхал, даслухай, Тагды ты ўжо глуздом парухай. Колас.
•••
Пастаяць галавой за каго‑, што‑н. — абараніць каго‑, што‑н., не шкадуючы свайго жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)