Verbum

пласт, -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Шчыльны, плоскі слой чаго-н.

Верхнія пласты глебы.

Пласты каштоўных выкапняў.

2. перан. Аднародная ў якіх-н. адносінах маса як частка чаго-н. (кніжн.).

Пласты насельніцтва.

Лексічны п.

◊

Ляжаць як пласт або пластом (разм.) — нерухома, не маючы сіл падняцца.

|| прым. пластавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Пластавая горная парода.

П. вугаль.

по́гляд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Накіраванасць зроку на каго-, што-н.

Кінуць п. на каго-, што-н. (хутка паглядзець). З першага погляду або на першы п. (паводле першага ўражання). Абвесці поглядам (ацэньваючы, агледзець).

2. Выраз вачэй.

Ласкавы п.

Збянтэжаны п.

3. перан. Думка, меркаванне, пункт гледжання.

Навуковыя погляды.

Падзяляць чые-н. погляды.

На мой п. (на маю думку).

рэгенера́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Ператварэнне шляхам пэўных аперацый адпрацаваных прадуктаў у зыходныя прадукты для паўторнага іх выкарыстання.

Р. адпрацаваных масел.

2. Награванне газу і паветра, што паступаюць у печ, адпрацаванымі прадуктамі гарэння.

3. Аднаўленне арганізмам страчаных або пашкоджаных органаў, тканак, клетак, а таксама аднаўленне цэлага арганізма з яго часткі.

Р. хваста яшчаркі.

|| прым. рэгенерацы́йны, -ая, -ае і рэгенераты́ўны, -ая, -ае.

саніта́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Асоба малодшага медыцынскага персаналу ў лячэбных установах, якая даглядае хворых і раненых, сочыць за чысцінёй у палатах і пад.

2. перан. Пра таго або тое, што дапамагае захаванню здароўя, чысціні каго-н., чаго-н.

Дзятлы і мурашкі — лясныя санітары.

|| ж. саніта́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. саніта́рскі, -ая, -ае (разм.).

саю́з, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Цеснае аб’яднанне, сувязь дзвюх або некалькіх асоб, груп і пад.

Сяброўскі с.

Раённы с. паляўнічых.

2. -у. Аб’яднанне, пагадненне арганізацый, дзяржаў для сумесных дзеянняў.

Ваенны саюз.

Гандлёвы саюз.

3. Назва дзяржаў, грамадскіх арганізацый, таварыстваў, партый, класаў.

С.

Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік.

Прафесійны с.

С. рабочых і сялян.

С. кампазітараў.

|| прым. саю́зны, -ая, -ае.

назіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што, за кім-чым, са злуч. «што» або «як». Уважліва сачыць вачыма за кім-, чым-н., не спускаць з вачэй.

Н. зацьменне сонца.

Н. за палётам птушкі.

2. каго-што. Вывучаць, даследаваць.

Н. развіццё клетак расліны.

3. за кім-чым. Ажыццяўляць нагляд за кім-, чым-н.

Н. за дзецьмі.

Н. за парадкам.

|| наз. назіра́нне, -я, н.

напру́жанне, -я, н.

1. гл. напружыць.

2. Сканцэнтраванне намаганняў, затрата вялікай энергіі, сіл для ажыццяўлення чаго-н.

Слухаць з напружаннем.

3. Ненатуральнае становішча, напружанасць у якой-н. галіне дзейнасці.

Н. міжнародных адносін.

4. Велічыня, якая характарызуе сілу ціску або расцяжэння, што прыходзіцца на адзінку плошчы цвёрдага цела (спец.).

5. Велічыня, якая характарызуе работу электрычных сіл пры перамяшчэнні электрычнага зараду (спец.).

Электрычнае н.

натрэ́сці, -расу́, -расе́ш, -расе́; -расём, -расяце́, -расу́ць; -ро́с, -рэ́сла і -расла́, -рэ́сла і -расло́; -расі́; -рэ́сены; зак.

1. чаго. Трасучы што-н., здабыць у нейкай колькасці.

Н. груш.

2. чаго. Растрэсці частку чаго-н., неакуратна перавозячы або пераносячы.

Н. сена на дарогу.

3. чаго. Пра кармы для жывёлы: трасучы, змяшаць.

4. безас., каго. Стаміць, намучыць трасянінай (разм.).

Натрэсла дзяцей за дарогу.

пазайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Запоўніць сабою ўсё, многае або ўзяць у сваё карыстанне ўсё, многае.

Кнігі пазаймалі ўсе паліцы.

2. што. Захапіць якую-н. прастору, нейкую колькасць чаго-н.

Турысты пазаймалі ўсе летнія домікі.

3. каго. Ахапіўшы, пагнаць куды-н. усіх, многіх.

П. кароў у статак.

4. каго (што). Заняць каго-н. чым-н. некаторы час.

пакло́н, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Нахіленне галавы або верхняй часткі тулава ў знак прывітання, удзячнасці, пакорнасці і пад.

Нізкі п.

Зямны п. (да зямлі). Адбіваць паклоны (кланяцца). Біць паклоны (кланяцца ў час малітвы).

2. перан. Пажаданне дабра, шчасця, прывітанне.

Паслаць, перадаць п. каму-н.

◊

Ісці з паклонам да каго (разм.) — звяртацца з просьбай аб дапамозе, садзейнічанні да каго-н.