Verbum

расказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа: -кажы́; -ка́заны; зак., што, аб кім-чым і пра каго-што.

Вусна паведаміць пра што-н. бачанае, чутае.

Р. пра ўсё перажытае.

|| незак. раска́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раска́з, -у, м.

распаві́ць, -паўю́, -паўе́ш, -паўе́; -паўём, -паўяце́, -паўю́ць; -паві́, -паві́ты; зак., каго.

Вызваліць ад пялёнак.

Р. дзіця.

|| незак. распаві́ваць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. распаві́цца, -паўю́ся, -паўе́шся, -паўе́цца; -паўёмся, -паўяце́ся, -паўю́цца; -паві́ся; незак. распавіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

біягра́фія, -і, мн. -і, -фій, ж.

1. Апісанне жыцця і дзейнасці каго-н.

Б.

Янкі Купалы.

2. перан. Гісторыя якіх-н. прадметаў, з’яў, падзей.

Кожная з’ява мае сваю біяграфію.

|| прым. біяграфі́чны, -ая, -ае.

Біяграфічныя звесткі.

во́ддаль.

1. прысл. На некаторай адлегласці.

Хата стаяла в.

2. прыназ. з Р. Ужыв. пры абазначэнні прадмета, пункта і пад., у адносінах да якога вызначаецца месца знаходжання, становішча каго-, чаго-н.

В. дарогі стаяла вёска.

вы́гладзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. што. Зрабіць роўным, гладкім.

В. дарогу.

2. што. Адпрасаваць, расправіць складкі.

В. кашулю прасам.

3. каго (што). Адкарміць, зрабіць сытым (разм.).

В. кабанчыка.

|| незак. выгла́джваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́карыстаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Скарыстаць, ужыць з карысцю.

В. спецыяліста.

В. матэрыял.

В. зручны момант.

В. вопыт перадавікоў.

|| незак. выкарысто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выкарыста́нне, -я, н. і выкарысто́ўванне, -я, н.

выключэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. гл. выключыць.

2. Адступленне ад агульнага правіла, рэдкі выпадак.

Няма правіла без выключэння.

◊

За выключэннем, прыназ. з Р — акрамя, апрача каго-, чаго-н.

Сабраліся ўсе, за выключэннем хворых.

вы́тарашчыцца, -шчуся, -шчышся, -шчыцца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вочы: шырока раскрыцца ад здзіўлення.

2. на каго-што. Уставіцца, шырока раскрыўшы вочы.

Чаго ты вытарашчыўся?

|| незак. вытарэ́шчвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

пля́міць, -млю, -міш, -міць; незак., каго-што.

1. Пакідаць плямы на чым-н.

2. перан. Ганьбіць, знеслаўляць.

П. рэпутацыю.

|| зак. спля́міць, -млю, -міш, -міць; -млены і запля́міць, -млю, -міш, -міць; -млены.

|| наз. пля́мленне, -я, н.

правучы́ць, -учу́, -ўчыш, -ўчыць; -ўчаны; зак.

1. каго (што). Пакараць для постраху.

П. дурасліўца.

2. што. Правесці які-н. час, вучачы што-н.

П. урокі ўвесь вечар.

|| незак. праву́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).