Ко́лер ’афарбоўка’ (ТСБМ, Нас., Сержп. Пр.), ’гатунак, смак’ (Бяльк.). Запазычанне з лац. color ’тс’ (ЕСУМ, 2, 513).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рассмакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

Пакаштаваўшы, зразумець, адчуць смак чаго‑н. — Я нешта хуценька вярнулася, дык.. [дзед] іх [драбпі фарбы] у рот. Рассмакаваў і пачаў выплёўваць. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праго́рклы, ‑ая, ‑ае.

Які прагорк, стаў горкім на смак і набыў непрыемны пах. Прагорклы тлушч. □ Запахла даўнім, прагорклым дымам, нібы гарэла дзе старая зляжалая салома. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́рклы, ‑ая, ‑ае.

Які набыў гаркавы смак; гаркаваты. Прыгорклае масла. □ Пад лагодным ясным сонцам.. ляжалі спапялелыя руіны, і цяжкі прыгорклы агідны пах ішоў ад іх. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хіні́н, ‑у, м.

Белы крышталічны горкі на смак парашок, які атрымліваецца з кары хіннага дрэва і выкарыстоўваецца ў медыцыне для лячэння малярыі і ў акушэрскай практыцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шча́ўевы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шчаўя; уласцівы шчаўю. Шчаўевае сцябло. Шчаўевы смак.

2. Прыгатаваны са шчаўя (у 1 знач.).

•••

Шчаўевая кіслата гл. кіслага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

айва́, ‑ы, ж.

1. Паўднёвае пладовае дрэва сямейства ружакветных.

2. Плод гэтага дрэва, падобны на яблык і грушу, цвёрды, даўкі на смак. / у знач. зб. Варэнне з айвы.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кі́слы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін. Кіслае віно. Кіслыя ягады.

2. Атрыманы ў выніку браджэння, прыгатаваны шляхам квашання. Кіслае малако. Кіслая капуста. // Які сапсаваўся ад браджэння; пракіслы. Кіслы суп. Кіслая каша. // Напоўнены пахамі кіслаты. Кіслае паветра.

3. перан. Разм. Які выражае незадаволенасць; маркотны, панылы. Кіслы настрой. Кіслая ўсмешка.

4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.). Кіслы раствор. Кіслая глеба.

•••

Кіслая соль гл. соль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэнатура́цыя, ‑і, ж.

Змяненне уласцівасцей бялку пад уплывам хімічных і фізічных умоў.

•••

Дэнатурацыя спірту — дабаўленне ў спірт атрутных або непрыемных на смак рэчываў, каб зрабіць яго непрыгодным для піцця.

[Фр. dénaturation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Паспыта́ць ’паспрабаваць на смак’ (Бяльк., Касп., Бір.), паспы́так ’каштаванне, ці смачна’ (КЭС, лаг.; Нас.). Укр. поспита́ти ’пакаштаваць’, балг. опи́там ’паспрабаваць на смак ежу, напой’, н.-луж. pospytaś ’трохі паспрабаваць’, в.-луж. pospytować ’праводзіць доследы’. У іншых слав. мовах гэта лексема звязана са значэннем ’пытацца’, ’прасіць’, ’шукаць’, ’рабіць прапанову’. Да спытаць < пыта́ць < прасл. pytati/pitati з першасным значэннем ’кроіць, рэзаць, сячы’, г. зн. ’адразаючы, адсякаючы, даведвацца пра гэты прадмет’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)