Ко́лер ’афарбоўка’ (ТСБМ, Нас., Сержп. Пр.), ’гатунак, смак’ (Бяльк.). Запазычанне з лац. color ’тс’ (ЕСУМ, 2, 513).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рассмакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.
Пакаштаваўшы, зразумець, адчуць смак чаго‑н. — Я нешта хуценька вярнулася, дык.. [дзед] іх [драбпі фарбы] у рот. Рассмакаваў і пачаў выплёўваць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праго́рклы, ‑ая, ‑ае.
Які прагорк, стаў горкім на смак і набыў непрыемны пах. Прагорклы тлушч. □ Запахла даўнім, прагорклым дымам, нібы гарэла дзе старая зляжалая салома. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыго́рклы, ‑ая, ‑ае.
Які набыў гаркавы смак; гаркаваты. Прыгорклае масла. □ Пад лагодным ясным сонцам.. ляжалі спапялелыя руіны, і цяжкі прыгорклы агідны пах ішоў ад іх. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хіні́н, ‑у, м.
Белы крышталічны горкі на смак парашок, які атрымліваецца з кары хіннага дрэва і выкарыстоўваецца ў медыцыне для лячэння малярыі і ў акушэрскай практыцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шча́ўевы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шчаўя; уласцівы шчаўю. Шчаўевае сцябло. Шчаўевы смак.
2. Прыгатаваны са шчаўя (у 1 знач.).
•••
Шчаўевая кіслата гл. кіслага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
айва́, ‑ы, ж.
1. Паўднёвае пладовае дрэва сямейства ружакветных.
2. Плод гэтага дрэва, падобны на яблык і грушу, цвёрды, даўкі на смак. / у знач. зб. Варэнне з айвы.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кі́слы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін. Кіслае віно. Кіслыя ягады.
2. Атрыманы ў выніку браджэння, прыгатаваны шляхам квашання. Кіслае малако. Кіслая капуста. // Які сапсаваўся ад браджэння; пракіслы. Кіслы суп. Кіслая каша. // Напоўнены пахамі кіслаты. Кіслае паветра.
3. перан. Разм. Які выражае незадаволенасць; маркотны, панылы. Кіслы настрой. Кіслая ўсмешка.
4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.). Кіслы раствор. Кіслая глеба.
•••
Кіслая соль гл. соль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэнатура́цыя, ‑і, ж.
Змяненне уласцівасцей бялку пад уплывам хімічных і фізічных умоў.
•••
Дэнатурацыя спірту — дабаўленне ў спірт атрутных або непрыемных на смак рэчываў, каб зрабіць яго непрыгодным для піцця.
[Фр. dénaturation.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паспыта́ць ’паспрабаваць на смак’ (Бяльк., Касп., Бір.), паспы́так ’каштаванне, ці смачна’ (КЭС, лаг.; Нас.). Укр. поспита́ти ’пакаштаваць’, балг. опи́там ’паспрабаваць на смак ежу, напой’, н.-луж. pospytaś ’трохі паспрабаваць’, в.-луж. pospytować ’праводзіць доследы’. У іншых слав. мовах гэта лексема звязана са значэннем ’пытацца’, ’прасіць’, ’шукаць’, ’рабіць прапанову’. Да спытаць < пыта́ць < прасл. pytati/pitati з першасным значэннем ’кроіць, рэзаць, сячы’, г. зн. ’адразаючы, адсякаючы, даведвацца пра гэты прадмет’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)