Апанава́ць. Прэфіксальна-суфіксальны дзеяслоў ад назоўніка пан ’той, хто валодае’; націск указвае на магчымасць самастойнага ўтварэння гэтага дзеяслова, а не запазычання яго з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́нка ’корань аеру’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Памяншальнае ад панна (гл. пан). Параўн. яшчэ панны, а таксама кантэкст: «Панка з косамі сядзіць каля рэчкі ззелянеўшы».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пасхо́дзіцца, ‑дзіцца; ‑дзімся, ‑дзіцеся, ‑дзяцца; зак.
Сысціся — пра ўсіх, многіх. І вось, бывала, пан прыкажа — Сюды пасходзіцца ўся стража І робіць цэлую параду. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Капа́йла ’марудны’, капун ’тс’ (Нас.; брасл., шчуч. Сл. паўн.-зах.), ушац. каноніка, кареліц. капач ’тс’ (Янк. Мат., Пан. дыс.). Да капацца ’рабіць марудна, няўмела’ < капаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
голь, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і галота. — Ну, вось вам і праўда, — адказвае.. пан, — голь нямытая, працаваць вам заўсёды на нас, паноў. Нар. казка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабядне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць бедным, бяднейшым. [Халуста:] — Думаеш, пан пабяднее, калі ты з яго шкуры тры галаскі адарвеш! Ліха матары яго! Цэлы будзе! Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́ні нескл., ж.
1. поме́щица, па́ни, ба́рыня;
2. ба́рыня, госпожа́;
3. госпожа́, па́ни;
4. разг. ба́рыня;
1-4 см. пан 1-4;
5. (обращение) госпожа́, суда́рыня
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даражэ́ць, ‑эе; незак.
Разм. Рабіцца даражэйшым, павышацца ў цане. — Вайна... — уздыхае пан Жамбінскі. — І дровы, і вугаль.. і нават няшчасная якая італьянская кісліца — усё даражэе. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аслупава́ць, ‑пую, ‑пуеш, ‑пуе; зак., што.
Разм. Паставіць слупы, абазначыць слупамі. Аслупаваць участак зямлі. □ Пан Бальвацкі запрасіў каморніка і загадаў яму адмераць і аслупаваць луг. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магчы́ма,
1. Прысл. да магчымы (у 2 знач.).
2. у знач. пабочн. Можа быць, можа. [Стары:] — Выбачайце, пан афіцэр, калі я, магчыма, не так зразумеў вас... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)