віру́тнік, ‑а, м.
Разм. лаянк. Дрэнны, нікчэмны чалавек. — Нашто ён [Клышэўскі] нам, гэты вірутнік, гэты зброд? — крычаў Каетан, грукаючы кулаком па стале. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нічо́гі ’нядрэнны; дрэнны; слабы здароўем’ (Сл. ПЗБ), ’слабы, малавартасны (пра неадушаўлёныя прадметы), слабы здароўем (пра чалавека, жывёлу)’ (Янк. 1), ’дрэнны, кепскі, паганы, шкодны, шкадлівы; непрыдатны, няўдалы, благі, нікуды не варты; слабы, кволы’ (ТС), ’нікчэмны’ (Сцяшк. Сл.), ’прыгожы; слабы здароўем; нікудышны’ (Мат. Гом.), нычбгы, нычогый ’дрэнны, кепскі’ (бяроз., Шатал.), нічогій ’дрэнны, нікчэмны’ (Доўн.-Зап. ПП), укр. нічогий ’кепскаваты; ніштаваты’. Прыметнік ад нічога (гл.), семантыка пераважна адмоўнага плану на аснове ўсяго спектра значэнняў зыходнага слова, параўн. таксама вытворнае нічогбу́ка ’вельмі дрэнны чалавек’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нядо́бры, -ая, -ае.
1. Які непрыязна настроены да людзей, злосны.
Н. чалавек.
Нядобрая ўсмешка.
2. Непрыемны, кепскі.
Нядобрыя весці.
Пачуць сэрцам нядобрае (наз.).
3. Дрэнны, заганны ў маральным плане.
Нядобрая рыса характару.
4. Варты дрэннай ацэнкі; не такі, якім павінен быць.
Н. тавар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мінёрны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да мінёра, мінёраў. Дудок, не дрэнны сапёр, асвоіўшы і мінёрную справу, асвойваў цяпер прафесію электраманцёра вузла. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пані́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад панізіць.
2. у знач. прым. Ніжэй нармальнага. Паніжаная тэмпература. Паніжаны ціск. // перан. Дрэнны. Паніжаны настрой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паршы́вец, ‑шаўца, м.
Разм. Дрэнны чалавек; нягоднік. — Я не магу сядзець за адным сталом з такім паршыўцам, — сказаў я, — і быць яго раднёй. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ні́зкі, -ая, -ае; ні́жэйшы.
1. Малы па вышыні, які знаходзіцца на невялікай вышыні ад зямлі.
Нізкае дрэва.
Н. плот.
Ляцець нізка (прысл.).
2. Які не дасягнуў звычайнай сярэдняй нормы, пэўнага ўзроўню.
Н. ціск.
Нізкая тэмпература.
3. Дрэнны па якасці або наогул дрэнны.
Нізкая якасць драўніны.
4. перан. Подлы, ганебны.
Н. учынак.
Так рабіць нізка (у знач. вык.).
5. У 18 — пачатку 19 ст. пра стыль мовы: звычайны, просты, не прыняты ў літаратуры.
6. Невялікай вышыні (пра гукі, голас і пад.).
Н. бас.
Н. голас.
Спяваць нізка (прысл.).
|| памянш.-ласк. ні́зенькі, -ая, -ае (да 1 знач.).
|| наз. ні́засць, -і, ж. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нялю́дскі, -ая, -ае.
1. Не ўласцівы чалавеку, не характэрны для чалавека.
З лесу даносіўся страшэнны н. крык.
2. Які перавышае чалавечыя магчымасці, сілы, моцны па ступені праяўлення.
Многім давялося перанесці нялюдскія пакуты.
3. Антыгуманны, бесчалавечны; ганебны.
Нялюдская вайна.
4. Дрэнны, кепскі (разм.).
Нялюдская дарога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рыфма́ч, ‑а, м.
Разм. зневаж. Дрэнны, бяздарны паэт. Але ёсць такія рыфмачы, Што за соль яе [бацькаўшчыны], за хлеб яе найлепшы Хочуць толькі вершам заплаціць. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праві́ннасць, ‑і, ж.
Дрэнны ўчынак; віна. — Спроба залезці ў клуб — не адзіная правіннасць Сцяпана Грыбоўскага. Курто. Была.. [маці] крыклівая і не даравала мне нават маленькай правіннасці. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)