асве́тленасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць асветленага.
2. Фізічная велічыня, роўная адносіне патоку святла да плошчы паверхні, на якую ён падае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
святласі́ла, ‑ы, ж.
Спец.
1. Сіла крыніцы святла; ступень яркасці адлюстравання.
2. Аптычная велічыня, якая вызначае яркасць адлюстравання аптычнага прыбора.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паме́р ’велічыня чаго-н. у адным або некалькіх вымярэннях; ступень, развіцця, велічыня, маштаб якой-н. з’явы, здарэння і г. д.’ (ТСБМ), ’плата натурай за памол’ (ТС, Мат. Гом.), паме́ра ’вымярэнне зямлі’ (Нас., Гарэц.). Укр. помі́р ’вымярэнне зямлі’, польск. pomiar ’вымярэнне, абмер, прамер’, чэш. poměr ’адносіны’, славац. pomer ’адносіны; сувязь’, серб.-харв. pómer ’зрушэнне, ссоўванне’. Аддзеяслоўны дэрыват ад памерыць < мерыць (гл.). З прычыны розніцы ў семантыцы, відаць, самастойныя ўтварэнні ў розных славянскіх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кошт, -у, М -шце, м.
Выражаная ў грашах вартасць чаго-н. або велічыня затрат на што-н.
К. паліто.
К. вытворчасці.
◊
На чый (які) кошт; за чый (які) кошт — на чые-н. сродкі, грошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
метра́ж, ‑у, м.
1. Даўжыня, велічыня чаго‑н., выражаная ў метрах.
2. Плошча якога‑н. памяшкання ў квадратных метрах. Метраж кватэры.
[Фр. metrage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магу́тнасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. гл. магутны.
2. Фізічная велічыня, якая паказвае адносіны работы да часу, на працягу якога яна выконваецца.
М. электрастанцыі.
3. мн. Вытворчыя аб’екты (электрастанцыі, заводы, машыны).
Новыя энергетычныя магутнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паскарэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. паскараць — паскорыць і паскарацца — паскорыцца.
2. Спец. Велічыня змянення хуткасці руху за адзінку часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Машта́б ’зменшаная велічыня на карце, плане адлегласці ў натуры’, ’размах, значэнне’ (ТСБМ). Праз польск. мову (mašětab) запазычана з ням. Maßstab ’тс’. Не выключана таксама і запазычанне лексемы з рус. масштаб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павелічэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. павялічыць, павялічыцца.
2. Вынік такога дзеяння; велічыня, колькасць, на якія што‑н. павялічана. Павелічэнне зарплаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крывізна́, ‑ы, ж.
1. Уласцівасць крывога (у 1 знач.); скрыўленасць, перакошанасць. Крывізна сцяны.
2. Велічыня, якая характарызуе ступень адхілення ад прамой. Крывізна лініі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)