Понт ’бачнасць (памылковая)’ (Мат. Гом.), панто́вы ’добры’ ў выразе: Яна дзеўчына пантовая, што і казаць (Жд. 1) — магчыма, тут маецца на ўвазе ’добры з выгляду’. Найбольш верагодна з рус. жарг. понт ’падман, хітрасць’, для понту ’для выгляду’, понт бить ’выяўляць з сябе чэснага чалавека’, паходжанне якіх не да канца высветленае. Параўн. балг. жарг. пунт ’падман’ ад тур. punt ’падман, хітрасць’ < італ. punto (БЕР, 5, 854), параўн. таксама італ. puntèllo ’хітрасць’; серб.-харв. punta ’падман’. Скок (3, 78) выводзіць з ням. Bund ’узрушэнне ад несапраўднай весткі’ і суадносіць з bunt ’узрушэнне, бунт’, што сумнеўна. Танкоў (Опыт исследования воровского языка, Казань, 1930, 15) звязвае з франц. ponter ’панціраваць, рабіць стаўку ў гульні’, што тлумачыць рус. жарг. пантер ’ігрок-аферыст’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лупі́ць I несов. (снимать кожу) обдира́ть; (кору, скорлупу — ещё) лупи́ть;

л. барана́ — обдира́ть бара́на;

л. кару́ з дрэ́ва — обдира́ть (лупи́ть) кору́ с де́рева;

2. разг. рвать;

нашто́ ты кні́гу лу́піш? — заче́м ты кни́гу рвёшь?;

3. перен., прост. (брать непомерно дорого) лупи́ть, драть;

л. ску́ру — (з каго) драть шку́ру (с кого)

лупі́ць II несов., разг. (глаза) пя́лить, тара́щить, лупи́ть

лупі́ць III несов., разг.

1. бить, драть, лупи́ть;

2. (ударять во что-л.) бить, сади́ть;

л. наго́й у дзве́рыбить (сади́ть) ного́й в дверь;

л. як сі́дараву казу́ — лупи́ть как си́дорову ко́зу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отбо́й в разн. знач. адбо́й, -бо́ю м.;

отбо́й возду́шной трево́ги адбо́й паве́транай трыво́гі;

бить отбо́й біць адбо́й;

отбо́ю нет (от кого-, чего-л.) адбо́ю няма (ад каго-, чаго-небудзь).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ту́паць несов.

1. разг. (стучать ногами) то́пать; топота́ть;

2. прост. ходи́ть;

яна́ ледзь ту́пала — она́ е́ле ходи́ла;

3. (о лошади и т.п.) бить копы́том зе́млю;

4. разг. пляса́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Біць. Рус. бить, укр. би́ти, ст.-рус., ст.-слав. бити, польск. bić, чэш. bíti, балг. би́я, серб.-харв. би̏ти і г. д. Прасл. biti bii̯ǫ. Корань дыфтангічны *bhei̯‑. Параўн. грэч. φιτρός ’ствол дрэва, кол, калода’, ст.-в.-ням. bīhal ’сякера’ (ням. Beil), ірл. benim (*bnināmi) рэжу, б’ю і г. д.’ Бернекер, 117; Траўтман, 33; Фасмер, 1, 169; Слаўскі, 1, 31. Махэк₂ (54–55) рэканструюе biti bьjǫ. Ад слав. biti ўтворана шмат розных вытворных: bi‑dlo (параўн. бел. бі́ла ’спінка ложка; язык у звоне і г. д.’, бі́ліцы ’набіліцы’), bi‑čь ’біч’, bi‑tva ’бітва’; асабліва многа форм ад *bi‑t‑ (біта́; бітка ’падбітае яйцо; снапы, раскладзеныя на таку для малацьбы; ахапак сухога лёну; вялікая суконная хустка’ < ’бітая хустка’; біту́к ’коўдра, палавік’; біту́н ’задзірысты чалавек’ і г. д.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

захлеста́ть сов., разг.

1. (розгами) захваста́ць; засячы́;

2. (начать хлестать) пача́ць хваста́ць; пача́ць сцяба́ць; пача́ць пля́скаць; пача́ць біць; (о дожде) пача́ць лупі́ць, пача́ць ліць; (начать бить струёй) пача́ць лі́цца, пача́ць біць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хрысці́ць несов.

1. в разн. знач. крести́ть;

2. перен., разг. (бить) хлеста́ть;

не дзяце́й х. — (каму з кім) не дете́й крести́ть (кому с кем);

шалёны поп хрысці́ў — шально́й поп крести́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Лы́ндаць (рас., паст. лынтаць ’хадзіць, швэндацца без справы, бяздзейнічаць, бадзяцца’ (ТСБМ, Бір. Дзярж., Грыг., Янк. 3., Мат. Гом., ТС; маладз., бялын., докш., Янк. Мат. міёр., Нар. лекс.; Сл. ПЗБ), ’шпарка хадзіць, шырока ступаючы’ (КЭС, лаг.); лындава́ць, лында́чыць, лы́ндаць ’ленавацца’ (Сцяшк. Сл.), польск. łyndać się, рус. лындать, разан. лындовать. Паводле Грынавяцкене і інш. (Liet. term., 182), запазычаны з літ. lìndoti, lìndėti ’тырчаць, сядзець’, ’гультаяваць’, ’бадзяцца, лазіць’; Лаўчутэ (Сл. балт 31, 119) дадае да іх яшчэ lìnda ’праныра’, ’гультай’, ’той, хто пазбег работы’, lindė, lindéika ’праныра’ і інш., якія ўзыходзяць да lĩ̦sti (leñda, liñdo) ’пралазіць’, ’набрыдаць’, ’несціся некуды’, ’ехаць’, ’блытацца пад нагамі’, ’лезці, куды не трэба’, lándzioti, lándauti ’туды-сюды лезці, хадзіць з месца на месца’, ’швэндацца’, ’памалу праходжвацца’. Параўн. і лат. lundžât ’лазіць туды-сюды’, ’бадзяцца’. Відавочна, значэнні ’ногі’, ’лыткі’, ’калені’ фарміраваліся пры наяўнасці лексем лы́ды (параўн. рус. валаг., варон. ’доўгія ногі’, шырока пашыраная лытка ’нага’, урал. лыдка ’даўганогі чалавек’) і лыга2 (гл.) пры блізкіх ці тых жа значэннях дзеясловаў лыгаць і лындаць. Наступным этапам было ўтварэнне фразеалагізма лынды біць, што азначала спачатку ’збіваць, аббіваць ногі’, параўн. трок. дарма лынды збіў = дарма схадзіў (Сл. ПЗБ). Пры існаванні іншых запазычанняў з такой жа семантыкай: ды́нда ’гультай’, ’хлус’, ды́нды абіваць, дындаць ’хадзіць без справы’ ці блындаць, блэндаць ’тс’ (гл.); выраз лынды біць набыў сучаснае значэнне, мяняючы ў гаворках першую частку паводле існуючага ў гаворцы апорнага дзеяслова са значэннем ’хадзіць без справы, бадзяцца, гультаяваць’, ’марудзіць’ (як тут — лындаць), параўн. бел. і рус. фразеалагізмы (узятыя з Бел.-рус. ізал., 111–112) з гэтым жа значэннем: брынды біцьбрындаць, дрынды біцьбрындаць, байды біцьбайдосіць, банды біцьбандаць, балды битьбалдить, ланды битьландовать. Слаўскі (5, 407–408) услед за Фасмерам (2, 541) адносіць польск. łyndać się да рус. лынять і дапускае сувязь з прасл. дыял. lytati ’гультайнічаць, бяздзейнічаць’, lutati ’бадзяцца’, параўноўваючы з чэш. lʼundat se, loudati se ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

страля́ць несов.

1. стреля́ть;

с. з вінто́ўкі — стреля́ть из винто́вки;

2. стреля́ть, бить;

с. пту́шак — стреля́ть (бить) птиц;

3. разг. (выпрашивать) стреля́ть;

варо́н с. — воро́н счита́ть;

с. вача́мі — стреля́ть глаза́ми;

с. з гарма́т па вераб’я́хпогов. пали́ть из пу́шек по воробья́м;

хоць у лоб ~ля́й — хоць в лоб стреля́й;

я́ў у варо́ну, а папа́ў у каро́вупогов. ме́тил в воро́ну, а попа́л в коро́ву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мі́ма

1. нареч. ми́мо;

страля́ць м. — стреля́ть ми́мо;

2. предлог с род. ми́мо;

ісці́ м. до́ма — идти́ ми́мо до́ма;

прапусці́ць м. вушэ́й — пропусти́ть ми́мо уше́й;

біць м. цэ́лібить ми́мо це́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)